
HMEICHHIA THLALERAH
1 Lalte 3:16-28
THAWNTHU..........

Rorelna pindan chu a reh ṭhuapa, chu pindan chhunga awm zawng zawng chuan al Solomona lam an hawi ṭhup a. A chhiahhlawhte chuan lal la naupang tak, tawn hriat nei tlêm tak mai hian engtin nge he thubuai hi a chinfel ang tih an an ngaihtuah a.
Nu pahnih, in inluah ṭawmte chuan fa atan mipa naupang a rualin an nei a. Zanah chuan, nu pakhat zawk chuan tihpalh thil thuin a fapa chu a delh hlum ta mai a.
An harh chuan a fa chu a thi a ni tih a hria, a naute chu pawm kangin nu pakhat naute mutpui lai mek chu a va laksaka, a aiah naute (fa) thi tawh chu a hnutchhiah a. A hnu deuhah chuan, nu pakhat zawk chuan naute thi chu a hmu a, a ṭap ta a. Mahse a han en chian chuan a fa a ni lo tih a hre chhuak ta thuai a. Chu in pindan chhungah chuan nu pakhat zawk chuan naute a pawm mek tih a hmu thei a.
Nu ahnihte chu lal hma an an rawn kal a, naute la dam zawk chu an inchuh ta a ni. “He naute hi ka fa a ni” tiin pakhat zawk chu a au va. “Ni lo a thi zawk kha i fa a ni” tiin pakhat zawk chuan a rawn chhang ve leh a. Engtin nge a nu diktak zawk chu lal chuan a zawn chhuah theih tak ang?
Lal Solomona chuan an inhialna chu rawn titawpin vengtute hnenah chuan ngunhnam la chhuaka, naute chu tan bunga, hmunhniha chhuah turin thu a pe a.
A tirah chuan sipai chuan lal chuan a sawi mai maiah a ngai a, Solomona chuan vengtu sipai chuan a hreh hle a ni tih a hmu thei a. Tichuan, zawi muangin a ngunhnam phawi chhuakin nu naute pawm lam chu a pan phei a. Chuveleh a naute nu dik zawk chuan ṭap chungin lal hmaah chuan, “naute chu nei mai rawh se, khawngaihin ti na lo hram ang che” tiin a rawn ngen a. Mahse, pakhat zawk chuan, “a fa emaw ka fa emaw ni bik suh se, kan insem ang” tiin a rawn sawi ve bawk a.
“Tunah chuan rinhlehnatel miah lovin Solomona chuan a nu diktak chu a hre thei ta a ni. Hrilhhlawkna ah chuan, hmeichhia chu kohhran entir tu a ni (Jeremia 6:2) Hun hnuhnungah chuan kohhran tamtak an rawn awm dawn a, engtin nge kohhran dik, Pathian fapa neitu, a lemte lak aṭangin kan hriat theih ang? Solomona ang hian ngunhnam – Pathian thu kan hmang ve tur a ni (Hebrai 4:12).
ZIRLAI
Bible thu i chhiar zawh hnuah a kar awlte hi dah khat rawh.
1. Engtin nge thupuan hian Pathian kohhran diktak chu a lan tir?
Thupuan 12:1-2, 5 Tin, thilmak ropui tak vânah a lo lang ta a; __________, nîa inthuam, a ke hnuaia thla awm, arsi sâwm leh pahniha siam lallukhum khum a lo awm a; ani chuan nau a __________ a; nau vei nâin a sa hrâm a. ... Tin, fapa, hnam zawng zawng chunga __________ rorêl tûr a hring a; tin, a fa chu Pathian hnênah leh a lalṭhutphahah chuan lâk chhohvin a awm ta a.
Note: Bible hrilhlawknaah chuan, Pathian kohhran chu hmeichhe thianghliamin entir a
(Jeremia 6:2). Thupuan bung 12 ah, he hmeichhia hi ni, thla leh arsi – Pathianin a siam leilunga awmsate hmanga inthuam a ni a. Isuan kohhran hnenah “Khawvel eng in ni e,” (Mathaia 5:14) a ti a. Ni chuan Isua eng a entir a (Sam 84:11; Malakia 4:2). Thla a ke hnuaia a rah hian thuthlunghluia hlimthla rawngbawlna a en tir a. Thla chuan ni aṭangin enna a hmu a, chutiang chiah chuan thuthlunghluia inthawina khan Messia lo kal tur chu a entir a ni (Kolossa 2:16-17; Hebrai 10:1). A lu chunga arsi sawmpahnihte khian kohhran pawimawhna entir a – thuthlungluia Israel hnam 12-te leh thuthlungthara zirtir 12 -te a entir ve thung. Khawvel hnam zawng zawng chunga tiang nen roreltu chu Isua a ni (Sam 2:7-9; Thupuan 19:13-16).
2. Tunge “Drakon sen rulpui chu,” eng ge tih a tum?
Thupuan 12:9 Tin, dragon lian pui, rûlpui tar, __________ leh __________ an tih, khawvêl zawng zawng bumtu chu an paih thla ta a; leiah an paih a, a tirhkohte pawh an paih thla tel ve a.
Thupuan 12:4 A mei chuan vân arsi hmun thuma ṭhena hmun khat chu a hnûk a, leiah a paih thla ta a; tin, a hrin huna a nau chu a __________ theih nân, dragon chu hmeichhe nau hring tûr hmaah chuan a ding reng a.
Note: Drakon chu Setana a ni a, Isua pian lai vel khan Rom sawrkar phenah nasa takin hna a thawk a. Setana khan Heroda, Rome sawkar hruaitu kha thununin, nausen Isua chu thah a tum a, Bethlehema nausen zawng zawng a suat vek a ni (Mathaia 2:16).
3. Setanan Isua a tihboral theihloh hnu khan eng thil nge thlen?
Thupuan 12:5 Tin, fapa, hnam zawng zawng chunga thîrtianga rorêl tûr a hring a; tin, a fa chu Pathian hnênah leh a lalṭhutphahah chuan
__________ __________ a awm ta a.
Note: A thawhleh hnu khan, Isua chu van a lawn chho a, Pathian Lal ṭhutthleng, (Tirhkohte 1:9-11) Setana thlem phak loh hmunah.
4. Isua vana lak chhoh a nih hnu khan Setanan kohhrante chungah eng thil nge a tih?
Thupuan 12:13 Tin, dragon chuan leia paih thlâk a ni tih a inhriat veleh, fapa hringtu hmeichhia chu a __________ ta a.
Note: Setana chuan a thinurna chu Isua chungah a hrithla thei lo a, Isua laka a thinrimna chu a kohhran chungah lekkawh ta a ni.
5. Tihduhna a tuar lai khan hmeichhia kha khawiah nge a awm? Engtia rei nge he hun hian a awh dawn?
Thupuan 12:6 Tin, hmeichhia chu __________ Pathian buatsaih hmun a neihnaah chuan a tlân bo va, chutah chuan ni sângkhat leh zahnih leh
sawmruk an châwm theihna tûrin.
Note: Hmeichhia (Pathian Kohhran) chu thlalêrah (khawvel hmun hla takah) a hmelma lak aṭanga humhimna zawngin a tlan chhia a ni. History aṭanga a lan danin, un thim lai (dark ages) hun lai khan Pathian mite chu pûkahte, hmun fal leh fianrialahte, America ram tuipui kam ṭhenkhatahte birukna tur hmun leh an sa himna zawngin; Pope tihduhna aṭangin an tlanchhia a. Ni 1260 (Bible-a a sawidan in thla 42, kum thum leh a chanve) chhung hrilhlawkna kum 1260 chhung a awh tur a ni a, mi maktaduai tamtak an rinna avangin thah an ni a. Heng hun lai hian Pathian kohhran chu a nunga mahse dan ang taka chhinchhiah a ni lo (Tihduhdahna kumte’ tih thupui kha entel la).
6. Pathian kohhran dik chhinchhiahna chiang tak pahnihte kha eng nge?
Thupuan 12:17 Tichuan, dragon chu hmeichhe chungah chuan a lo thinur a, a thlah la awm, Pathian __________ zâwma Isua __________ thu
pawmte chu do tûrin a kal ta a.
Note: Pathian kohhran la bang (remnant church) ah, a mite, a koh mekte chuan Pathian dan – thu sawm pek (sabbath pawh huamtellin) an zawm tur a ni. Thlarau Thianghlim, thalrau thilpek – Isua inpuan chhuahna pawh an neitel dawn a ni (Thupuan 19:10). Hun hnuhnunga Pathian kohhrante “Ala bang” tia koh an ni, a chhan chu kohhran thurin (doctrine) leh nungchang (chahracteristics) kha tirhkohte (apostolte) hun lai ami nen a in mil vang a ni. “Ala bang” (remnant) awmzia chu puan hmawra a them la awm, puanthan atir ami nen an la inang chiah hi a ni.
7. Isua kan hmangaihna kan puanchhuah dan Isua’n engtin nge a sawi?
Johana 14:15 Nangnin mi hmangaih chuan ka __________ chu in zâwm ang.
1 Johana 5:3 Pathian kan hmangaihna chu hei hi a ni, a __________ kan zawm hi; a thupêkte chu a khirh si lo va.
Note: A tira kan thawnthu sawi kha, Solomona chuan naute nu diktak hriat theih nan hmangaihna a tak ngei lanchhuah tirin a hmang ṭangkai a nih kha. Khatiang chiah kha, Pathian kohhran diktak chuan hmangaihna, in pumpekna leh a dan thute zawm duhna a nei dawn a ni.
8. Hun tawpa Pathian kohhranten vantirkoh pathum thuchah an puan kha engte nge?
A. Thupuan 14:7 tin, ani chuan aw ring takin, “A __________ hun chu a lo thlen tâk avângin Pathian chu hlau ula, chawimawi rawh u; vân te, lei te, tuifinriat te, tuihna te siamtu chu chibai __________ rawh u,” a ti a.
B. Thupuan 14:8 Tin, vântirhkoh dang, a pahnihna chuan, “__________ khaw ropui, a mi ngaih chîn vânga thinurna uain hnam zawng zawng intîrtu chu a __________ ta, a tlâwm ta,” tiin a rawn zui a.
C. Thupuan 14:9-10 Tin, vântirhkoh dang, a pathumna chuan aw ring takin, “Tu pawhin __________ leh a lem chibai bûkin, an chalah emaw, an kutah emaw __________ an neih chuan, chûng mite ngei chuan Pathian thinurna uain, a thinurna nova eng mah pawlh lova siam chu an in ang a, vântirhkoh thianghlimte mit hmuh leh Berâmno mit hmuhah chuan mei leh kâta nghaisakin an awm bawk ang.
Note: Vantirhkoh pathumte thuchah hmanhmawhthlak tak mai hian Pathian kohhranten Isua lokal hma a an puan chhuah tur chanchinṭha a entir a ni.
9. Tute hnenah nge Pathian Kohhranten chanchinṭha an puan darh dawn?
Thupuan 14:6 Tin, leia awmte hnênah leh __________ __________ te, chi tinrêng te, ṭawng tinrêng te, mi tinrêng te hnêna tlângaupui tûra, chatuana Chanchin Ṭha nei vântirhkoh dang vanlaizâwla thlâwk ka hmu a;
Note: Hun hnuhnunga Pathian ohhran chuan vantirkoh pathum thuchah hi khawvela hnam zawng zawng hnenah an puang dawn a ni
10. Engtin nge hun hnuhnunga Pathian kohhran kan hriat theihna tur chhinchhiahnate Pathian thu in a sawi?
A. Kum 1798 ah thlaler aṭangin hmuh theih turin a rawn in lar chhuak ang. (Thupuan 12:6, 13-17)
B. Tirhkohte thuchah ang tho kha thuchah an rawn nei ang, an zirtirnate chu Bible nen a inmil thlap tur a ni. (Thupuan 12:17)
C. Thusawm pek a zawm anga, Sabbath pawh huamtelin. (Thupuan 12:17)
D. Thlarau thilpek hrilhlawkna, zawlnei a nei ang. (Thupuan 12:17; 19:10)
E. Hun hnuhnunga Pathian thuchah pathumte hi ring takin a puang dawn a ni. (Thupuan 14:6-14)
F. Khawvel pum huap beihpui thlakna a ni tur a ni (world wide movement). (Thupuan 14:6)
G. Chatuan chanchinṭha a puangchhuak ang, chu chu Krista kaltlang chauhva chhandamna a ni. (salvation through Jesus Christ alone) (Thupuan 14:6)
Note: Kristian member duhawm tak takte, kohhran a chunga kan sawi tak point sarihte khi hlen chhuak zo lo tam tak an awm. Mahse, chutiang kohhran chu ala bang kohhran, Pathianin a mite tana a buatsaih chu an ni thei lo, ni tur chuan a chunga kan sawi ho point sarihte khi a zawm kim
vek a ngai.
11. Isuan heng hrilhlawkna chi sarihte hi min pe a, ‘Tichuan kal ula, ka kohhran chu va zawng chhuak rawh u’ a ti a. In kohhran kha eng ang dinhmunah nge a in din ve le?
Luka 11:9 Chutichuan, ka ti a che u, dîl rawh u; tichuan, an pe ang che u; zawng rawh u; tichuan in __________ ang; kik rawh u; tichuan, an hawnsak ang che u.
12. Kohhran engzatin nge a chunga kan sawite hi nei kim vek ang?
Ephesi 4:5 Lalpa pakhat, __________ hmun __________, baptisma hmun khat,
Note: Khawvel pumpuiah kohhran pakhat chauhvin a chunga kan sawite khi a zawm famkim a – chu chu Seventh-day Adventist a ni. Tunah pawh hian Vantirkoh Pathum Thuchah (Thupuan 14:6-12) hi khawvel pumpuiah an la puang reng a. Mi maktakduai chuangin an rawn pawm mek a ni.
13. Kohhran tamtak hian Kristian kan ni an ti a, chu chuan Pathian kohhran an ni tiha nemnghet reng em?
Isaia 4:1 Tin, chumi nîah chuan hmeichhe pasarihin mipa pakhat an chelh ang a, “Keimahni __________ kan ei ang a, keimahni __________ kan inbel ang e; i __________ chauh min puttîr la; kan hmingchhia hi min chhilhsak rawh,” tiin an sawi ang.
Note: Chhang chu Pathian thu entirna a ni a (Johana 6:35, 51-52, 63) tin, felna, dikna entirna a ni bawk (Thupuan 19:8). Hrilhlawkna a hmeichhe pasarihte hian anmahniin chhang an nei ṭheuh a (thudik an hre ṭheuh), thawmthnaw inbel an duh bawk (felnaa inthuam an duh bawk). Krista felna, bawlhhlawh kai lo chu an duh bawk. An duh zawng chu Isua hming a ni a, a chhan pawh Bible in a sawi a ‘van hnuai mihring hming sak zingah min chhandam thei hming dang a awm lo’ tih chu a ni (Tirhkohte 4:12).
14. Miin hun hnuhnunga Pathian kohhran l o hmu ta se, member nih kher a ngai em?
Tirhkohte 2:47 Pathian an fak a, mi zawng zawng lawm zâwngin an awm ṭhîn. Tin, a chhandam mêk apiangte chu Lalpan ni tin an __________ a __________ zêl ṭhîn.
Note: Aw, hun hnuhnunga Pathian kohhrana awm hi kan tih makmawh a ni. Member nihna chungchang hi Pathianin engtin nge a sawi.
•Taksa pakhat pu turin min ko. (Kolossa 3:15)
• Chu taksa chu kohhran a ni. (Kolossa 1:18)
• Chu taksaah chuan baptisma hmangin kan lut. (1 Korinth 12:13)
Nova hunlaia chhandamna lawnga luh a pawimawh ang bawk khan hun hnuhnunga Pathian kohhrana luh hi a pawimawh a ni. Pathian chuan, “Lo kal ula, chhandamna lawngah hian lo lut vek rawh u” a ti si a (Genesis 7:1).
15. Nova hunlai khan chhanchhuahna kawng engzat nge awm?
Hebrai 11:7 Rinnain Nova chu thil lo la lang lote kawng thûah Pathian hrilha lo awmin, Pathian ṭih dêkin a chhûngte chhandam nân __________ a tu a; chu chuan khawvêl chu thiam loh a chantîr ta a, rinna avânga felna awm chu rochungtu a lo ni ta bawk a.
Note: Isuan lo kal lehna ni chu Nova hunlai ang kha a ni ang a ti a (Luka 17:26). Chhanchhuahna kawng khat chauh a awm, Nova hunlaia chhandamna kawng khat chauh a awm ang khan.
16. Kristian, rinnaa invawng fel tak takte kohhran dangah tamtak an awm a, Pathian chuan kohhran Pakhat chauh a nei si a, heng Kristian fel tak takte hi engtin nge ni ta ang?
Johana 10:16 Tin, he berâm huanga mi lo hi berâm dang ka nei; anni pawh ka la rawn __________ tûr a ni, ka aw pawh an __________ ang; chutichuan, pâwl __________ an awm ang a, a vêngtu pakhat nên.
Thupuan 18:2, 4 Tin, ani chuan aw ring takin, “Babulon khaw ropui chu a tlâwm ta, a tlâwm ta, ramhuaite awmna leh, thlarau bawlhhlawh tinrêng
kulhbîng leh sava bawlhhlawh leh tenawm tinrêng kulhbîng a lo ni ta. ... Tin, vân aṭangin aw dangin heti hian a sawi ka hria: “Ka __________ u, a
sualnaahte in tel lohna tûr leh, a hremnate in hmuh ve lohna tûrin, a chhûng ata __________ __________ u.
Note: Isua chuan mi rinawm, fel tak takte Babulon aṭangin ako chhuak dawn a. A aw an hria ang a, an chhang let ang a, tichuan hun hnung kohhran awm chhun, a dikah chuan a rawn hruai lut dawn a ni.
I CHHANNA
Vawiinah hian Isua chuan hun hnuhnunga a kohhran a lut turin a sawm mek che a. A tan i hlu em em a, A kohna che hi i chhang let dawn lawm ni?
CHHANNA: ___________
ZIR BELHNA
Hemi hmuna thu awmte hian i zir zau naah a pui ang che.
Tihduhna tawrh laikumte
Bible ah hian kum 1260 hrehawm nasa tak tawrhna hi a sawi ngun hle mai a, a chhan chu history aṭanga kan chhut chuan Pathian fate tan tawrhn nasa ber a nih vang a ni (Mathaia 24:21). Ni 1260 te, thla 42 te, kum thum leh a chanve emaw kum 1260 tih te a sawilan a ni (Thupuan 12:6, 14; 13:5; Daniala 7:25). Juda kum chhiar dan (calendar) ah chuan kum khatah ni 365 a awm a, pathum kan belhkhawm chuan kum 1260 zat chiah a ni. Hrilhlawkna ah chuan ni khat hian kumkhat a tluk (Exekiela 4:6; Numbers 14:34).
History kan chhiar chuan Pope hian a thuneihna hmanga ringtute a tihduhdah chhung kha kum 1260 chhung a ni a. Chu hun chu A. D 538 ah inṭanin, Rom ram awptu Emperor Justinian-a hun lai kha Pope thuneihna a vung lai tak a ni. Chutah chuan Roman puithiam (bishop) chu kohhran zawng zawngte lu ber ni tura nemngheh a ni. Chu lehkha chu Rome lalram dan bulpui alo ni ta bawk. Chu hun chu kum 1798 ah Nepoliana General – Alexander Berthier-a’n Pope a man khan alo tawp taa. Kristian maktaduai 50 vel zet chu an rinna avangin hetih hun lai hian thi tura rin a ni.
Hriat tur pawimawh deuh deuh point thumte:
Pathian mite tan Thupuan 12:10-12 ah hriat tur pawimawh deuh deuh point thum a rawn sawia
chungte chu :
1. Isuan Setana, dawt hmanga mi hek ching chu kross ah khan a hneh tawh a ni.
2. Isua thisen chakna hmangin mi zawng zawng hian kan hneh ve thei a, kan nuna a inpuanna kan inhrilh hmang pawhin kan hneh thei.
3. Setana chu a thinur em em a, a chhan chu hun tlemte chauh a nei tawh vang a ni. Awm dan mawi taka min rawn thlem tur angin kan ngai tur a ni lo. Setana chu kan hmelma sual ber a ni.
Isua, Setana hnehtu chuan kan tan a thitih theihna a thlawnin min pe a. Isua thiltihtheihna kan nun pui chuan kan chak ngei ngei dawn a ni. Setana thinrimna chuan min tibuai phak dawn lo. Ani chu hmelhma hneh tawh hnu a ni a. Vana indona hmunah hneh alo ni tawh a, hnawh chhuah a ni. Isuan kross ah a hneh tawh a, a ram awp chin pawh a hloh zo ta vek a. Rorelna ni ah chuan dan ang takin hneh ala ni dawn a, tichuan Pathian khawpui thianghlim an hual hunah pawh hneh a ni leh dawn. A tawp berah chuan, medil hmangin khawvel aṭangin a hnuhmate pawh nuai bo vek a ni ang a. Thu lawmawm tak chu nang leh kei min tih chhiat vek a tumna a ṭangin Isuan hrehawm nasa tak tuar turin a hrem dawn a, chutiang thu lawmawm tak chu Isuan min tiam a ni.
Panorama of Prophecy, Lesson 16 ©2022 Amazing Facts International All Rights Reserved