
BABULON CHAW HNAWLIN
Daniela 1:1-21
THAWNTHU..........

Lal Nebuchadnezzar-a’n Jerusalem a huala, a hneh tak hnu khan Juda mi sang tam takte salah manin Babulonah a hruai a. Lal chuan a chhiahhlawh, Ashpenaz chu an sal mante zing atang chuan Babulon tawng leh thiam thil chi tin reng zir a, amah Babulon lal tana rawng la bawl saktu tur thalai fing leh theihna nei thlang chhuak turin a tir ta a.
A tha thlan chhuah zingah chuan Daniel-a leh a thiante - Hanania, Misaela leh Azaria te pawh chua Ashpenaz-a mit fukna niin Babulon finna leh thiamna te zir tur chuan thlan chhuah ve an ni ta a. Nimahsela buaina pakhat an nei a, chung tlangvalte ei tura an tih sa leh zute chu Pathian thuin a khap thil an ni a.
Daniela chuan anmahni enkawltu chu zah tak chung leh thiam taka biain amah leh a thiante pathum chu sa tello chaw - thlai, thei leh tui sik te pe zawk turin a ngen ta a. A tirah chuan phalsak a nghal lova, “khatiang chaw in ei chuan in hrisel thei lo ang!” tiin a hrilh a. “In dam lo ang a, lal chuan ka lu a la mai dawn asin,” a ti bawk a. Nimahsela, Daniela chuan hawihhawm takin, an ei leh in thuah chuan ni sawm chhung endikna hun pe turin a ngen a. Bible a kan hmuh angin ni 10 hnuah chuan Daniela leh a thiante pathum chu sa leh uain in hote ai chuan an hmel thain, an
lo thau zawk ta a nih kha.
Chu ngenna chu an bengkhawnsak a. Ni 10 chhung chu Hebrai tlangvalte chu tui leh thlai chaw chauh an ei ta a. Ni 10 hnuah chuan Daniela leh a thian pathumte chu “lal châw tuihmêl eitu tleirâwlte zawng zawng ai chuan an hmêl a lang mâwi zawkin an lo thâu zawk mah a” (Daniela 1:15).
Kum thum a lo ral chuan, heng tlangval palite hi Lal Nebuchadnezzara chuan a fiah leh a, Babulon pumpuia mifingte aiin a let sawmin an lo fing ta zawk a. Bible chuan Daniela chu kum za vel a dam tih min hrilh a. Daniela leh a thiante khan khatiang finna te, hriselna leh damreina te kha an nei a, engvang nge ni ang le?
ZIRLAI
Bible thu i chhiar zawh hnuah a kar awlte hi dah khat rawh.
1. A tira Pathianin mihringte chaw atana a pek chu ennge ni?
Genesis 1:29 Tin, Pathian vêkin, “Ngai teh u, lei chung zawng zawnga thlai __________ nei awm tinrêng leh thing tinrêng, thing chi nei __________ awmnate chu ka pe che u a ni; in chaw atân a ni ang.
2. Evil eh Adamate suala an tluk hnu khan Pathianin an ei tur atan engnge a tih?
Genesis 3:18 Hlîng leh buarte pawh a chhuahsak ang che; tin, leia __________ chu i ei tawh ang.
Note: Mihringte tana chaw dik tak chu vegetarian chaw heng thei te, buh te, leh thei pil sak te hi an ni a. Suala an tluk hnuah leh Nunna thing atanga thei rahte an ei theih loh hnuah Adama leh Evi chawah chuan Pathianin thlai a belhtel leh a ni.
3. Pathian hian mihringte taksa hriselna hi a ngai pawimawh em?
Matthaia 4:23 Tin, Isuan an inkhâwmna inahte zirtîrin, Ram Chanchin Ṭha chu hrilin, mite zînga natna tinrêng leh chak lohna tinrêng __________, Galili ram zawng zawng a fang vêl a.
3 Johana 2 Duh tak, i thlarau chuan __________ a hmuh angin, engkimah malsâwmna i hmuh leh i __________ theih nân ka ṭawngṭai ṭhîn a ni.
Note: Pathian hian kan taksa hriselna hi a ngai pawimawh hle a ni tih Bible in min hrilh a. Isua khan zirtirna a pek tam tluk zetin a hun tam tak mi tihdam nan a hmang bawk a ni. Bible hian kan hriselna tih that nan leh kan lo dam rei zawk theih nan zir tur tam tak kan hmu a ni.
4. Pathian chuan Israel fate kha a thu an zawm a, a rawng an bawl chuan an natna, damlohna zawng zawng lak kian sak a tiam a. A tutiamah chuan Pathian a ding nghet em?
Sam 105:37 Tichuan, tangkarua leh rangkachak nên a hruai chhuak ta a, Ama hnamte zîngah chuan mi __________ __________ pakhat mah an awm lo.
Note: Han ngaihtuah mah ila, Pathianin a mite ram tiama a hruai luh lai khan damlo leh awngrawp tumah an awm lo.
5. Engvangin nge hriselna hi Pathian in a dah pawimawh em em?
1 Korinth 6:19-20 A nih leh, in taksa chu, in chhûnga awm Pathian hnên aṭanga in hmuh, Thlarau Thianghlim __________ a ni tih in hre lo vem ni le? Mahni ta pawh in ni lo va, mana lei in ni tawh asin; chuvângin, in __________ chuan Pathian chawimawi rawh u.
Rom 12:1 Chutichuan, unaute u, Pathian khawngaihna avâng hian, inthawina nung leh, thianghlim leh, Pathian lawm tlâk ni tûrin, in __________ chu __________ ka ngên a che u; chu chu in rawngbâwlna âwm rêng a ni.
Note: Pathian chuan kan taksa hi a chenna tlak hmun thianghlim ni turin a duh a. Pathian chenna tlak ni turin mawhphurhna kan nei a ni.
6. Hrisel taka nun dan Bible in min hrilh chu engnge ni?
1 Korinth 10:31 Chutichuan, in __________ pawhin, in __________ pawhin, in tih apiangah pawh Pathian ropuina tûr hlîrin ti rawh u.
Note: Kan mizia leh nun dan, kan ei leh in te hi Pathian chawimawi tur zawnga ti tur kan ni.
7. Kristian te hian zu leh a kaihhnawih te hi kan ti ve tur a ni em?
Thufingte 20:1 Uain hi nuihzatbûra mi siamtu a ni a, __________ __________ insual bûng bûngna a ni; Chumi buma awmte chu an fing lo a ni.
Note: Zu leh a kaihhnawihte hi Pathian thu chuan a khap chiang a ni. Bible-a “zu” tih hian dawi dim telh zu emaw dawi dim telh loh zu emaw a kawk thei ve ve a. “Cider” tih thumal pawh hi apple zu tihna a ni a, “cider” tih thumal ringawtah hi chuan dawidim telh leh telh loh a thliarhran
theih loh a ni. Thufingte 23:29-32 chuan dawidim telh zu chungchang chu a sawi a, Pathian chuan melh pawh melh lo turin min rawn a nih chu maw le! Kristianten uain kan hman theih awmchhun chu, “uain thar,” dawidim telh loh, grape juice chu a ni.
Isaia 65:8 Lalpa chuan heti hian a ti: “Grêp bâwrah uain thar an hmu a, miin, ‘Tichhe suh, khatah khân malsâwmna a awm si,’ an ti ang khân, ka chhiahhlawhte avângin ka ti ve ang, an zaa ka tihchhiat vek loh nân.
8. Mahni duh thu ngeia mahni taka ti chhiate chu engtin nge Pathian in a tih dawn?
1 Korinth 3:16-17 Pathian in in nih leh Pathian Thlarau nangmahniah a awm reng tih in hre lo vem ni? Tu pawhin Pathian in chu a tihkhawloh chuan, chu __________ chu Pathianin a __________ vang; Pathian in chu a thianghlim si a, chu in chu nangmahni in ni e.
Exodus 20:13 Tual i __________ tûr a ni lo.
Note: Kan taksa tana tha lo, kan nunna hial pawh pawt tawi thei thi hrang hrang lakah te hian kan in thiarfihlim tur a ni. Heng thil tha lo kan taksa a kan lakluhte hi mahni inthahna hmanrua vek an ni. Pathian chuan hre reng chunga mahni taksa tana thalo la lut a ti tute chu an thil tih ang zela thungrulh a tum a ni.
9. Khawmual a khawsa zingah eng sate nge Pathian in ei a phal?
Leviticus 11:3 sa zînga a tin __________, tin kâk chhuak, chaw ṭhial __________ chi tawh phawt chu in ei thei ang a.
Note: Awlsam zawka kan sawi dawn chuan, Pathianin thilsiam zawng zawngte hi chi hnihin a thliar hrang a ni: thiang leh thiang lovin. A thiang te chu kan ei min phalsak a, a thiang lote chuan chaw atan an tha lo a ni tih a puang thung a ni. Ransa zinga ei thiangte chuan nihna chi hnih an nei vek a: (1) ke tin kak an nei a; tin (2) thelret an thial a ni. Entir nan, vawk hi a ke tin chu a kak naa, thelret a thial lo a, sa thiang lo a ni.
10. Tuaia cheng zingah engte nge Pathian in ei a phal?
Leviticus 11:9 Tuia chêng zawng zawngah hêngte hi in ei thei ang: tuifinriat leh lui leh tuia awm, __________ leh __________ nei tawh phawt chu in ei thei ang.
Note: Sangha tam zawk hi chu chaw atana thianghlim an ni a. Amaherawhchu, ngha rul te, shark te, ngha vawk te erawh ei thiang lo a ni a. Tuia cheng zingah phuhlip nei lo leh pangparh nei lo zawng zawngte chu bawlhhlawh an ni a, ei loh tur an ni. Entir nan, tuikep te, sumsi te, utawk te, kaikuang te hi bawlhhlawh an ni.
11. Eng sava te nge ei atana thiang lo?
Leviticus 11:15-16 Choâk chi rêng rêng te, sava sâng te, __________ te, tuifinriat __________ te, mu chi rêng rêng te.
Note: Levitcus 11-a thil inziakte hian min hriattir chu sangha eia sa ruang thi tawhte ei thin savate hi sa thianghlim lo an ni tih hi a ni. Amaherawhchu, mahni-a chaw zawng thin zawmh zawmg heng - vahmim te, ar te, sai ar te hi chu an thianghlim a ni.
12. Heng sa ei thiang leh thiang lo te hi Mosia dan hnuaia mi an ni em?
Genesis 7:1-2 Tin, Lalpan Nova hnênah chuan, “Nang leh i chhûngte zawng zawng chu lawngah lût rawh u; nang zawng tûnlai ṭhangthar zîngah
hian ka mit hmuhin mi fel tak i nih hi ka hria che a ni. Sa __________ tinrêng zînga mi, a pa leh a kawppuinu nên ṭheuh tuak sarih zêlin; sa __________ __________ zînga mi, a pa leh a kawppuinu nên ṭheuh tuak khat zêlin;
Note: Sa ei thiang leh thiang lo hi Mosia dan awm hma daih, khawvel siam a nih atanga intan daih tawh a ni tih kan hre thiam thei awm e.
13. Sa thianglo ei hi Pathain in eng tiang chiahin nge a ngaih?
Isaia 66:15, 17 Ngai teh u, a thinur chu thinrimnaa hrithla tûr leh, a zilhhauna chu mei alhtea hrithla tûrin, Lalpa chu mei nên a lo __________ dâwn si a, a tawlailîrte chu ṭhâwngaleivir ang mai a ni ang. ... “Huanahte inthawi tuma inzui dum dum tûra intithianghlim leh inthian fai ṭhînte, __________ leh thil tenawm leh chaichîmsa eite chu an __________ tlâng ang,” Lalpan a ti.
Note: Aw! Bible hi a mawlmangin a fiah hle a, hriatthiam loh theih loh a ni. A lo kal leh hunah Pathian Thuin titura min tihte hria a, vawk sa leh ei thiang lo dang eite chu Lalpa chuan a tiboral dawn a ni.
14. Kan taksa alo hriselna atana inngahna tur thil pawimawh tak te zinga michu engnge ni?
1 Korinth 9:25 Tin, intihsiaknaahte chuan a bei ṭâlh ṭâlh apiang chu engkimah an __________ ṭhîn a ni. Anni zawngin lallukhum chhe thei hmu tûrin an bei a, keini erawh chuan lallukhum chhe thei lo hmu tûrin.
Note: Insumna awmzia chu kan tana tha lo turte hnawl a, thil tha te inbuk tawk taka hman a ni.
15. Bible in kan hriselna atana dan min pekte hi zawm zel ala ni em?
A. Hri a darh zel lohna tura inkhung-hranna (Quarantine) (Leviticus 13:46).
B. Mihringte atranga chhuak bawlhlawh chu phum bo tur a ni. (Deuteronomy 23:12-13)
C. Inbual fai leh thuamhnaw suk fai hian nakna hrik lakah min veng thei a ni. (Leviticus 17:15-16)
D. Dik leh fel, mahni chhia leh tha hriana bawhchhe loa nun kan hman hian hmeichhiat-mipatna in a ken tel nana lakah kan fihlim thei a ni.
(Leviticus 18; Thufingte 5:1-12; Kolossa 3:5-6)
E. Sa thau chu ei loh tur a ni. (Leviticus 3:17; 7:22-24)
F. Rilru a huatna leh khakna te hi hriselna atana thil pawi tak a ni. (Leviticus 19:17-18; Thufingte 15:17; Hebrai 12:14-15)
G. Ei luat tuk hi taksa tana thil pawi tak a ni. (Thufingte 23:2)
H. Kan taks hian mumal leh awmze nei taka chawlh hahdam a mamawh a ni. (Sam 127:2; Marka 6:31)
I. Hna thawh pawimwahna (Exodus 20:9-10; 2 Thsessalonika 3:10)
J. Rilru suk thlek dik leh ngaihtuahna tluangtlam hi damdawi tha tak a ni. (Thufingte 17:22; 1 Timothea 6:6)
K. Nu leh pate rilru, an nungchang leh an an chinthan te hian an fate nunah nghawng nasa tak a nei thin a ni. (Deuteronomy 12:25;
Exodus 20:5)
Note: Kum sâng tam liam taa Pathianin a mite hnena hriselna dan a pek kha an hunlaia science thiamna chuan a la hrethiam lo hle a. Tun hnaiah chauh hian kan tana a thatna te kan hre chho chauh a ni.
16. Vanram ah hian ran/ramsa te kan talhin kan la ei zel dawn em?
Isaia 65:25 Chinghnia leh berâmno chu an tla dûn tawh ang a, sakeibaknei chuan bâwngpa angin buhpâwl a ei tawh ang a, vaivut chu rûl chaw a ni ang. Ka tlâng thianghlim rêng rêngah chuan an tina tawh __________ vang a, an __________ tawh hek lo vang,” Lalpan a ti.
Thupaun 21:4 An mit ata mittui zawng zawng a hru fai ang a; __________ a awm leh thei tawh __________ vang a, Lungngaih te, ṭah te, nat te pawh A awm leh tawh hek lo vang; Thil hmasate chu a ral ta,” a tih ka hria.
Note: Evi leh Adamate suala an tluk hnu atanga an hloh, thil nih dan tur dik tak zawk zawng zawng, sa tel lo chaw thlengin Pathian chuan suala tluk hma ang chiah khan a siam tha leh vek dawn a ni.
17. Engtin nge Pathian lawm zawng ei leh in leh hriselna thu dik lam kawng chu ka zawh theih ang?
Ezekiela 11:18-20 Tin, chutah chuan an lo kal ang a, thil bawlhhlawh zawng zawng leh thil tenawm zawng zawngte chu chuta ta chu an __________ vang. Tin, thinlung hmun khat ka siamsak ang che u a, __________ __________ ka pe ang che u. Tin, an tîsa ata thinlung sak chu ka la bo vang a, thinlung nêm an hnênah ka pe ang; ka dân siamte an zawma, ka thuruatte an vawna, an tih theih nân. Tichuan, ka mite an ni ang a, kei pawh an Pathian ka ni ang.
Note: Pathianin hriselna dan a dahte zawm tura thu kan tihtluk hian, hrisel taka nung tura thiltihtheihna min petu tur thlarau thar chu kan chhungah A dah a ni (Johana 1:12)
I CHHANNA
Vawiinah hian Isua chuan hun hnuhnunga a kohhran a lut turin a sawm mek che a. A tan i hlu em em a, A kohna che hi i chhang let dawn lawm ni?
CHHANNA: ___________
ZIR BELHNA
Hemi hmuna thu awmte hian i zir zau naah a pui ang che.
Petera Inlarna Hrethiamin
Mi tam tak chuan Petera inlarna mak leh danglam (Tirhkohte 10:9-28) tak mai kha sa thiang lo ei phalna ni taah an ngai fo thin. Isua’n ei thiang lo ei a phal tawh thu nemnghettu atan te pawh an hmang hial thin.
Mahse, van atanga bawm, ei thiang loh sa chi tin renga khat lo uai thla thin chu Petera chuan, “Lalpa, ni lo ve; thiang lo leh bawlhhlawh eng mah reng ka ei ngai lo ve” (Tirhkohte 10:14) tiin a lo chhang thin a nih kha. Kum 3 leh a chanve chhung zawng Isua Peter-a’n a zui chhung khan ei thiang loh te kha a thiang ta tih vawi khat mah Isua’n a hrilh / zirtir lo tih kan hrethiam mai awm e. Chubakah, kha inlarnaah khan Petera khan sa reng reng kha a ei lo tih kan hre bawk a ni.
Petera inlarna kha sa thianglo te “an thiang ta” tih lam a sawi tumna a ni lo. Amah Petera ngeiin chang 28 ah sawi fiahin, “Tin, an hnenah, “Juda miin hnam dang pawl leh an hnena kal a thian lohzia nangnin in hria e; nimahsela, tumah thiang lo leh bawlhhlawh ka ti tur a ni lo tih Pathianin mi hriattir a ni” tiin.
Chang 34 ah Petera chuan inlarna chungchang tawi fel takin a sawifiah – “Tin, Pathianin mi duhsak bik a nei lo tih dik takin ka hria e” tiin. Pathianin Petera leh mihringte hnena sawi a duh zawk leh tih thianghlim a duh chu ei leh in lam ni lovin mihringte chungchang zawk a ni. He thu hi Juda ten Jentelte ‘thiang lo’ anga an lo ngaih thin tih tawpna tur niin, chanchin tha chu khawvel mitin hnen a puan tur a ni tih hriattirna a ni bawk.
Tawngtaina hian chaw / ei leh in a ti thianghlim chawp thei em?
1 Timothea 4:1-5 a kalsualna leh zirtitrna dik lo lo la awm tur a sawiteah hian zirtirna dik lo hrang hrang – ramhuai zirtirna te, inneih khapna te, ei leh in thenkhat khapna te tanlan a ni a. Chang 4-na, “Pathian thilsiam tinreng hi a tha si a, lawmthu hrila pawm a nih tawh phawt chuan eng mah duh loh tur a ni lo” tih lai hi mi tam takin hrihfiahna dik tawk lo avangin an kal sual phah ta fo a ni.
He chang hian thilsiam engkimte chu chhan neia siam an nih thu a sawi a. Chutihrualin, lawmthu sawia tawngtai hnan a nih tawh hnuah ransa zawng zawngte hi ei a thiang tawh tihna a ni tiin thenkhat an ngai a. Hetiang a nih chuan, mu lian chi te, chukchu te, buikelek te, leh bakte hi kan tawngtai hnan chuan chaw tha an nih phah thei tihna a ni. Chutiang hrilhfiahna chu atthlak leh hlauhawm tak a ni. “Bumin awm suh u; Pathian chu hmuhsit zia a ni lo ve; miin a theh apiang, chu mi vek chu a seng bawk dawn si a.” (Galatia 6:7)
Thutlukna dik lo kan siam lohna turin. Paula chuan, “Pathian thu leh tawngtainain tihthianghlim a ni tawh si a” (1 Timothea 4:5) tiin a belh tel a nih kha. Chuvangin, Pathian thuin a pawmpui phawt tur a ni a, tichuan, lawmthu sawi tawngtaina chu ei theih turin a tithianghlim dawn a ni. Hetah hian KJV-a “meats” tih hi sa sawina chauh a ni lo a. A greek thumalah chuan “broma” a ni a, chu chu “chaw” tihna mai a ni. Eng lo ei tur an khapte hi “thutak hriaa ringtuten lawmthu sawia pawm tura Pathianin a siamte,” (Chang 3) an ni a, Paula hian Bible-a sa thiang lo ho a sawina a ni lo tih a
chiang a ni.
Lawmthu sawi hnua ei theih tur chaw Pathianin a siamte chu Pathian thuah hmuh a har lo a ni (Genesis 1:29; 3:18; Leviticus 11:1-22). Timothea hnena thuchah hi “thutak ringa hretute,” hnena ziah a ni a. Pathian thu chu thutak a ni. A Thute “ringa hriate” tan chauh hian lawmthu hrila pawm tur chaw chu Pathianin a pe a ni. Sa thiang lo ei reng chung si a “intithianghlim thinte” chu Krista lo kal leh hunah tihboral an la ni dawn a ni (Isaia 66:15-17).
Panorama of Prophecy, Lesson 17 ©2022 Amazing Facts International All Rights Reserved