SAKAWLH CHIBAI BUKIN

Daniela 3:1-30

THAWNTHU..........

Daniela 3 ah kan hmuh dan chuan Lal Nebukadnezzara’n milim a siam thu kan hmu a. Rimawi chi tinreng a lo rik chuan rangkachak milim feet 90-a sang, Dura phaizawla an din tir chu bawkkhupin chibai an buk a. Amaherawhchu Lal Nebukadnezzara aia Lal ropui zawk chhiahhlawh, Hebrai tlangval 3 te chu an kun ve hauh lo.

Lal Nebukadnezzara chuan a milim siam ropui tak chibai buka a mite an kun chu chhuang tak leh nuam ti taka a lo thlir kual lai chuan Sadraka, Mesaka leh Abednego te chuan chibai an buk ve duh hauh lo tih an rawn hrilh a. A thupek an hresual a nih ringin chibai bukna hun dang a siam leh a; amaherawhchu hemi tum ah pawh hian chibai an lo buk leh ta chuang lo a ni. A ram biala thuneitua a dah te meuhin a thupek an hnial tih a hmuh chuan a thinrim em em a. Rawh tuina mei a let sariha tihsat ah phuara theh lut turin thu a pe a. A sat em avangin anmahni theh lut tute chu meialh vang chuan an thih phah hial a ni.

Lal Nebukadnezara chu mak ti zetin a tho thut a, thurâwntute hnênah chuan, “Phuar chungin mi pathum meipuiah kan paih lût a ni lâwm ni?” a ti a. Anni chuan, “Paih lût e, aw lalpa,” an ti a. “Mi pali phuar loh, meialh zînga vei vei ka va hmu si ve, na rêng an ti lo va, a palina phei chu Vântirhkoh hmêl pu a ni,” a ti a (Daniela 3;24-25). Pathianin heng thalai huaisente hi rawh tuina meia an paih a phal chhan chu A thupek an tan tlat ngam vang a ni. Ni hnuhnungah chuan Pathian fate chuan hetiang fiahna hi kan la tawng ve leh dawn a ni.

ZIRLAI

Bible thu i chhiar zawh hnuah a kar awlte hi dah khat rawh.

1. Daniela 3 a thu te hi Thupuan nen engnge inzawmna an neih?

Thupuan 13:5 Tin, sakawlh lim chu a ṭawng theihna tûr leh, sakawlh lim chibai bûk lo apiang a __________ theih bawkna tûrin, __________ lim hnênah chuan thâwkna a pêk phal a ni.

Note: Ni hnuhnung ah chuan Pathian mite chu Sakawlh chibai buk tura tihluihna hmanga thlem an ni leh dawn a. Pathian thu leh mihring thuawih ah duh an thlan a ngai leh dawn a ni.

2. Thupuan 14-a Vantirhkoh 3 thuchah kha engnge?

Thupuan 14:7 tin, ani chuan aw ring takin, “A __________ hun chu a lo __________ tâk avângin Pathian chu hlau ula, chawimawi rawh u; vân te, lei te, tuifinriat te, tuihna te siamtu chu chibai bûk rawh u,” a ti a.

Thupuan 14:8 Tin, vântirhkoh dang, a pahnihna chuan, “__________ khaw ropui, a mi ngaih chîn vânga thinurna uain hnam zawng zawng intîrtu chu a __________ ta, a tlâwm ta,” tiin a rawn zui a.

Thupuan 14:9-10 Tin, vântirhkoh dang, a pathumna chuan aw ring takin, “Tu pawhin __________ leh a lem chibai __________, an chalah emaw, an kutah emaw chhinchhiahna an neih chuan, chûng mite ngei chuan Pathian thinurna uain, a thinurna nova eng mah pawlh lova siam chu an in ang a, vântirhkoh thianghlimte mit hmuh leh Berâmno mit hmuhah chuan mei leh kâta nghaisakin an awm bawk ang.

Note: Thupuan 14:6-14 ah chuan ni hnuhnungah chuan he Vantirhkoh 3 thuchah, beiseina leh vaukhanna thu hi khawvel pumpuiah mite Isua lo kal leh hun atana an inbuatsaih theih nan puan darh a ni dawn tih Bible in min hrilh a. Vaukhanna thuchah zinga 1 chu Sakawlh biak leh a chhinchhiahna neih a ni. Tuna zirlai kan zir turah hian Sakawlh chu engnge tih kan zir dawn a ni. Zirlai 20-na ah hian chhinchhiahna (mark) chu engnge tih kan zir chhuak leh ang. Chatuan nunna thlenga khawih thil a nih avangin i zir lai hian Pathian kaihhruaina leh awmpuina nen lo zir ang che.

3. Bible hrilhlawkna ah hian Sakawlh hian engnge a entir?

Daniala 7:17Hêng __________ ropui tak tak palite hi, __________ pali lei ata lo chhuak tûrte chu an ni a.

Daniala 7:23 Hetiang hian a ti a: ‘Sa palina chu lei chung ram __________, ram dang zawng zawng laka danglam bîk, lei pum pui ei buan buana, chîla, pawt sawm tûr chu a ni ang.

Daniala 8:21 “Tin, kêlpa hmul chhur mai chu Grik __________ a ni: tin, a mit inkâra ki ropui chu lal hmasa ber a ni.

Note: Bible hrilhlawkna ah chuan Sakawlh chuan sorkar, lalram emaw lalram thuneihna a entir a. Pathian khan vawiina kan tih thin dan ang thoin Sorkar hrang hrang kha chhinchhiahna a pe a. Entirnan: United States of America chhinchhiahna chu mupui a ni a, Russia chu savawm, chutiang zelin ram dang te pawh. Sakawlh leh a chhinchhiahna chungchang hi Thupuan 13:1- 10, 15-18 ah a inziaka. Zawhna 4-na i chhan hmain heng chang te hi i lo chhiar dawn nia.

4. Bible hian Sakawlh chungchang engtin nge a lo sawi?

Thupuan 13:1 Tichuan, tuifinriat ṭiauphovah chuan a ding ta a. Tin, __________ ki sâwm leh lû sarih nei, tuifinriat aṭanga lo chhuak ka hmu a, a kîahte chuan lallukhum sâwm a awm a, a luahte chuan Pathian sawichhiatna hmingte a awm bawk a.

Note: Thupuan 13:1-10, 15-18 ah te hian Pathian in Sakawlh kan hriat theihna tur 10 min pe a. Awlsam taka Sakawlh kan hriat hran theihna turin a nihna chipchiar takin min hrilh a ni. Chung te chu:
1. Tuifinriat atangin a lo chhuak (Chang 1-na)
2. Dragon hnen atangin thiltihtheihna, lalthutthleng leh thuneihna te a nei. (Chang 2-na)
3. Khawvel pumah thuneihna a nei. (Chang 3leh chang 7)
4. Pathian a sawichhia. (Chang 1, chang 5 leh chang 6)
5. Thla 42 chhung ro a rel. (Chang 5-na)
6. Thihpui khawp hiala hliam a neih a dam leh. (Chang 3- na)
7. Chibai buk tu tam tak a nei. (Chang 4leh chang 8)
8. Mi thianghlimte a do. (Chang 7-na)
9. A chhinchhiahna number chu 666 a ni. (Chang 18- na)
10. Amah kaihruaitu mi pakhat a awm (Chang 18-na)
Heng chhinchhiahna 10 te nei kim vek tu chu 1 chauh a awm- Pope. Amaherawhchu, chiang lehzual zawka hre turin a mal te te in lo en ila.

5. He Sakawlh hi tuifinriat atanga lo chhuak tih kan hmu a. Tuifinriat emaw tui hian engnge a entir?

Thupuan 17:15 Tin, amah vêk chuan ka hnênah, “Nawhchizuar ṭhutna __________ i hmuhte kha, __________ te, mipui te, hnam te, ṭawng te a ni a.

Note: Hrilhlawkna ah chuan ‘tui’ hian mi tam tak emaw mihring tam tak awmna hmun a entir a ni. Hrilhlawkna chuan Sakawlh chu a hunlaia ram ropui tak atangin a lo chhuak dawn tih a sawi a. Pope hi Europe khawthlang lam atanga lo chhuak a nih avangin i-na khi a dik a ni. A dang 9 te pawh lo en zel ila.

6. Tunge Sakawlh hi thuneihna leh thiltihtheihna pe?

Revelation 13:2 Tin, ka sakawlh hmuh chu keitê ang a ni a, a kete chu savawm ke ang a ni a, a ka chu sakeibaknei ka ang a ni; tin, __________ chuan a hnênah a __________ leh a __________ leh thuneihna nasa tak a pe a.

Note: Sakawlh (a chhinchhiahna kan pumpelh tur) chuan a thuneihna leh thiltihtheihna te Dragon hnen atangin a nei a. Thupuan 12:3-5 ah chuan dragon hi nausen Isua tihhlum tum tu kha a ni tih kan hmu a. Setana khan Heroda (Rom lalram aiawha lal) kha Bethlehem a nausen mipa zawng zawng tihhlum duhna rilru pe tu a ni (Matthaia 2:13, 16). Rom lalram khan a thuneihna leh a khawpui kha tu hnenah nge a pek? History kan en chuan Rom lalram sakhuana lam ngaihsak ngai lo chuan Roman kohhran hnenah a thuneihna leh a khawpui kha Roman kohhran hnenah a hlan a ni.b “Roman kohhran chuan … Roman lalram ah a inhnukluta. ... Pope chuan ‘Lal’ leh ‘Pontifex Maximus,’ tiin a invuaha, amah hi lal Kaisara (Rom lal) rawn thlaktu a ni.”1 Heta tang hian ii-na khian Pope chungchang a sawi tih kan hmu thei a ni
_______________
1 Adolph Harnack, What Is Christianity? (New York: Putnam, second edition, revised, 1901), p. 270.

7. Sakawlh hian engtiang chiahin nge mite a hneh?

Thupuan 13:3 Tin, a lû pakhat chu thihpui khawp hiala hliam angin ka hmu a; nimahsela, a thihpui khawp hial tûra hliam chu a dam ta a; tichuan, leia __________ zawng __________ sakawlh chu mak an ti a, an zui a.

Note: Middle Age kan tih hunlai khan Pope hi khawvel pumpui a thuneihna sang tak nei a ni tih hi tuman an hnial awm lo e. A nihna takah chuan “catholic” tih awmzia chu “khawvel huap” tihna a ni nghe nghe. Chuvangin iii-na khian Pope nihna a sawi a ni tih kan hre leh thei a ni.

8. Sakawlh chuan engnge a sawi?

Thupuan 13:6 Tichuan, Pathian __________ a kâ a âng ta a, a hming leh a awmna vâna awmhote chu sawi __________ tûrin.

Note: Bible in Pathian sawichhiatna a tih chu mihringin sual ngaidam theitu a a inchhal (Luka 5:21) leh Pathian anga a insiam (Johana 10:33) te hi a ni. Pope hian huaisen takin sual ngaihdam theihna a nei niin a insawi a. A hnuaia Catholic thu inchhang te hi lo en ila “Puithiamin sual ngaihdam theihna a nei tak tak nge, ngaihdam an nih thu chauh a puang zawk? Puithiam chuan Kristan thiltihtheihna a pek tawh avangin sualte chu dik leh chiang takin a ngaidam a ni.¹ Pope leh Pathian hi a intluk angin an sawi bawk thin a. Pope Leo XIII chuan “Pope (kei) hian he leiah hian Pathian Engkimtitheia nihna dinhmun hi kan chelh a ni”² a ti bawk. Tin, pope chungchanga thumak danglam leh deuh chu: “Nang chu Leia Pathian Engkimtithei i ni”³ tih hi. He lai thu hian point 4-na kha a mil leh chiah a ni.
_______________
1 Joseph Deharbe, S.J., A Complete Catechism of the Catholic Religion (New York: Schwartz, Kirwin & Fauss, 1924), p. 279.
2 Christopher Marcellus, Oration in the Fifth Lateran Council, Session IV (1512), manuscript SC, Vol. 32, col. 761 (Latin).
3 Pope Leo XIII, Encyclical Letter “The Reunion of Christendom,” dated June 20, 1894, trans.
In The Great Encyclical letters of Pope Leo XIII (New York: Benziger, 1903), p. 304.

9. Sakawlh hmasa ber hian engtia rei nge ro a rel ang?

Thupuan 13:5 Tin, uanna leh Pathian sawichhiatna kâ a hnênah pêk a ni a, thla sawmli leh __________ che tûrin thu pêk a ni bawk a.

Note: Hrilhlawkna ah chuan ni khat hian kum khat a entir (Ezekiela 4:6). He hun hi hrilhlawkna dan leh Judate ni 30 calendar atanga chhut chuan kum 3 leh a chanve emaw thla 42 emaw ni 1,260 a lo ni ta a ni. Rome sakhaw thuneihna chu AD 538 ah a in tan a, chu chu emperor Justiniana’n |pope thuneihna leh rorelna a pek hun kha a ni. Mahse Napoliana sipai general Alexander Bethiera’n kum 1798 khan pope chu a man tak vangin a thuneihna chu thi ral lek lek angin a lang a. Ngun taka i en chuan AD 538 atanga kum 1798 inkar hi kum 1260 chiah chiah a ni. Chuvangin helai thu hian point nga (5) na (papacy chungchang) khi a mil leh chiah a ni.

10. Thla 42 hnu ah khan sakawlh chungah eng thil nge thleng?

Thupuan 13:3 Tin, a lû pakhat chu thihpui khawp hiala hliam angin ka hmu a; nimahsela, a thihpui khawp hial tûra __________ chu a __________ ta a; tichuan, leia mi zawng zawngin sakawlh chu mak an ti a, an zui a.

Note: Sawi tawh ang khan, General Berthier-a’n kum 1798 ah pope chu man a, France lungina a thih thlenga a tan tir avang khan pope thuneihna chu thi lek lekin a awm a.1 Europe mihring zatve aia tam mah chuan he thil thleng avang hian pope thuneihna chu boral hlen turah an ngaih phah a ni. Mahse, Pathianin a lo sawi tawh angin chu pope thuneihna chu pek kir lehin, a hliam pawh a dam leh tawh a, khawvel hian an la zui hum hum dawn a ni. Malachi Martin, vatican mi leh sa chuan a lehkhabu ziah ‘The Keys of This Blood’ tih ah chuan, “pope chu kum zabi sawmhnihna a khawvel mi te hriat hlawh ber a ni” (page 123), tin, “khawvel ram 91 hruaitute te nen mimal taka inkungkaihna an nei” (page 490), “khawvel awp turin a inbuatsaih” (page 143) tiin a tarlang a.2 Chubakah, mi tam tak chuan pope hi khawvela midangte hneh theih ber leh thiltithei ber niin an ngai ve bawk a. Pope chu khawvel remna leh muanna a awm theih nan leh ram hrang hrangte inpumkhat theihna tura beisei awmchhunah an ngai bawk. Chuvangin, a zin veivahna leh kalkual velna ah hrim hrim pawh hian midangte a hneh in, a thiltihtheihna pawh a pung zel, mite ngaihven a hlawh chho leh tial tial mek a ni. Hei thil hian point rukna kha a mil leh chiah a ni.

1 Joseph Rickaby, “The Modern Papacy,” Lectures on the History of Religion, (London: Catholic Truth Society, 1910), Vol. 3, Lecture 24, p. 1.
2 Malachi Martin, The Keys of This Blood (New York: Simon & Schuster, 1990).

11. Sakhaw lama thiltihtheihna Sakawlh hian a nei em?

Thupuan 13:15 Tin, sakawlh lim chu a ṭawng theihna tûr leh, sakawlh lim chibai __________ lo apiang a tihhlumtîr theih bawkna tûrin, sakawlh lim hnênah chuan thâwkna a pêk phal a ni.

Note: Thil chiang tak chu helai thu ah hian sakhuana lam a hawi tih hi a ni. A thumal “chibaibuk” (worship) tih hi Thupuan bung 13 ah hian vawi nga lai mai he sakawlh thuneihna chugchangah hian hman a ni. Chuvangin, chiang takin he lai thu leh point sarihna (7) hi a inmil leh chiah a ni.

12. Sakawlh chuan mithianghlimte chungah eng thil nge a tih?

Thupuan 13:7 Tin, mi thianghlimte a __________ leh a __________ phal a ni a; chi tinrêng te, mi tinrêng te, ṭawng tinrêng te, hnam tinrêng te chunga thuneihna a hnênah pêk a ni bawk a.

Note: Rome sakhaw thuneihna in Christian tam tak middle ages (hun laihawl) hun laiin a tiduhdahin a tihlum tih chu mi zawng zawng hriat a ni. Historian te chuan khami hun laia an rinna phatsan duh loh vanga tihhlum te kha mi maktaduai 50 (50 million) vel zet an ni thu an sawi. Tun hnuah kha an thil tih vang khan pawi an tih thu leh ngaihdam an ngaih thu te pope in sawi mahse, thil nihna dik tak chu Christiante an tiduhdahin an nghaisa tih kha a ni. Chuvangin, hei hian point riatna (8) khi a mil leh chiah a ni.

13. Sakawlh hriat theihna tur number thuruk chu eng nge ni?

Thupuan13:18 Hetah hian fin a ṭulzia a lang. Chhût thiam chuan sakawlh nambar chu chhût rawh se; mihring nambar a ni si a; a zât chu zaruk leh sawmruk leh __________ a ni.

Note: Thupuan bung 13:18 ah hian Pathianin chu number chu chhut tur leh sakawlh number a nih thu bakah mihring number a ni thu a sawi a. A tlangpuiin, hetianga papacy (pope) thuneihna kan ngaihtuah / sawi hian a mihring nihna chelhtu pope kha ka hmehbelh ber a. Dik tho mahse, hemi piah lamah hian a hming awmzia kan hriat tel a tha a. Pope nihna hming awmzia pakhat chu “Vicar of the Son of God,” tih a ni a, chu chu Latin tawng niin “Vicarius Filii Dei” tihna a ni. Chanchinbu leh thuziak hrang hranga “Vicar of Christ” tih thumal a lan chuan, chu chuan a tlangpuiin mimal hming emaw nihna emaw a kawk thin. Thupuan hian Roman number atanga chhuta he nihna hming hrang hrang remkhawm chuan 666 a tluk tur a ni tih a ni a. Tichuan, point 9-na leh point 10-na hian helai thu hi a mil leh mil loh lo en leh ta ila

Rinhleh tur dang engmah a awm tawh chuang lo. Chuvangin, heng sakawlh mizia leh a nihphung tur hrang hrang point 10, Thupuan bung13:1-8, 15-18-a lo lang te hian pope thuneihna (papacy) nen hian a inmil chiang em em a.

Mahse, kan hriat atana tha em em chu he Roman Catholic kohhran chhungah hian Christian, Isua zuitu fel tak tak leh piangthar tha tak tak an awm tho a ni tih hi. Tin, pope khawngaihna ngah tak tak leh Pathian hmangaih tak tak an awm tho bawk. Chuvangin, he zirlai hian kan unau Cotholic kohhran te beih hi a tum a ni lova, hai lan a tum ber chu misual kohhran hrai rui a, Pathian thu dik kaipeng tu beih hi a ni. Engpawhnise, Pathiain min hrilh angin chu sakawlh chhinchiahna chu kan nei tur a ni lova. Protestants, Catholics, Jews, leh non-Christians te hian chu chhinchhiahna neitu chu hriat chhuah an chak em em theuh a, an hriatthiam tak tak chuan chu chhinchhiahna dawn chu an pumpelh thei dawn a ni.

Setana’n chu kan chhiatna tur kan boralna tura a ruahmanna siam zawng zawng laka kan him theihna turin Pathianin engkim min lo hrilhlawk hi A hnenah lawmthu sawi mawlh mawlh tur kan ni. A dawt leh zirlaiah chuan “sakawlh chhinchhiahna neih dan chiang taka hriat kan tum dawn a.
Sawkawlh chhinchhiahn hi i nei a nih chuan i boral ngei dawn a ni. Chuvagin, mi a tam thei ang ber hian chu sakawlh chhhinchhiahna neih pumpelh dan chu an hriat hi a tul em em a ni. Chumi tur chuan Pathianin Sadraka te, Mesaka te, Abednego te ang khan thihna ruama nghet taka ding thei turin rinna chak tak min dawn a ni.

I CHHANNA

Isua Krista’n a hruaina pianga kal tur che in i in peih em, chan ngai pawh awm se?

CHHANNA: __________

Panorama of Prophecy, Lesson 19 ©2022 Amazing Facts International All Rights Reserved