Samang Jalna Lenggam

Daniel 2:1-49

A THUSIM..........

Babylon lenggam hi loupi leh lentah ahi, ahinlah Nebuchadnezzar lengpa hi alal jalkhun chunga alunggel aboilheh jenge. Ka loupina lenggam hi itihchan geiyin ading jou dem tin angaiton, chuleh ama kichai henlang hileh alenggam thupitah hi itobang asohdem?

Hitobang thudoh chu gel pumin lungboitah chun aumin, lengpa chu aki-lhim imutsoh tai. Hiche jankhang laitah chun alungmit a phat danga sohkhalou mang kidangtah amu in milim lentah thih jatchom chom kigom a kisem khat kichentah in amue. Hichun a-imut ahung kinkhang tan aponsil alehlhan, jalkhun chunga kon achomdoh in apeng in asohte a-aojah in aseitai: “Nanghon ahshi lekhathem, ailhim thim leh miching mithem jouse hinkou khomloi tauvin.

Samang kajalna chunga kathilmu hi kahet nom e ati!”

Miching mithem jouse chu lengpa lungkhamna tuh dingin ahung kisukhomloi tauve. “hichun lengpan ajah-uva aseitai, keiman mangkhat kaneiyin, chuleh hiche kamang chu keiman kahet nom e.” Daniel 2:3. Alah uva themgao khat chun ahindonbut tai, “na sohte chu namang neiseipeh uvin lang, chutengleh keihon ipi kiseina ahi seipeh unge ati.” Nebuchadnezzar chun amang chu ipi ahi ahaimil a ahetdoh theilou ahitai. Hiche miholoi chun Pathen tilouvin hitobang mang ki-im kisel chu seidoh thei ponte atiphat uvin lengpan jong amaholoi thepna leh aboltheinau chu asongjou tapoi. Patepna tahbeh mong mongin apateptan “kamang chu neiseidoh peh unlang chuleh aledohna jong chu neihil diu ahi, chutengleh keiman nangho kipaman sangtah kapeh ding nahiuve” achutilouva ahileh natahsau abong-abaiya kasat chanchan a chuleh na-inn nalou jouseu kilapeh ding nahiuve! ati”

Ahsi lekhathem leh ailhim them hon seibe ding ahetapouve ajeh chu lengpan amang seidohlouva ahilchetna bol ding chu kajoupouve atisoh jeng tauve. Hiche jeh chun lengpa achunguva alunghang tan Babylon lenggam sunga miching mithem a kisei jouse thana ding thupeh aboltai. Hijeng jongleh Pathenin aphat leh amun amoul toh kitoh in milim lentah jan mang thudol chu seidoh ding leh hilchet ding ahinsol tai.

SIM DING

Bible hohi sim cheh inlang a onglai sudim in.

1. Ipijeh a Pathenin Babylon lengpa chu hiche janmang chu apeh ahidem?

Daniel 2:28 Amavang vanna Pathen khatseh achengin aman hitobang thil ki-im ___ ho hi aphongdoh jie; hiche Pathen hin Nebuchadnezzar lengpa henga ___ hungsoh ding thil aphondoh ahitai.

2. Lengpa thumop a panghon janmang hilchetna aneilouphat a, Nebuchadnezzar ipi thupeh aabol em?

Daniel 2:12 Lengpan jong ... Babylon gamsunga miching mithem jouse ___ thupeh aboltaic.

NOTE: Babylon sunga Ahsi lekhathem holeh ailhim them hon thil boltheina kanei uve ati, ahinlah lengpa janmang aseidoh theilou phat uvin, amaloi chu thina chan gotna achanguve. I-ham tin lengpan amang chu seidoh jeng taleh, ahilchetna jatchom chom akisem doh theiyu ahi. Nebuchadnezzzar jong alunghan husan in hiche miholoi sese chu tha ding atin –Amun a hunglou ho jong tha ding ahi ati. Hiche ho kisuhkhomna masat a hung jao theilou lah’a Daniel kitipa chu Pathen gingmi ahi, ama chu lengpa natong dinga kisinsah joupan mi ahinalaiye.

3. Daniel in miching jouse thana ding thupeh ajah chun, lengpa henga ipi aseiya chuleh aloiho henga ipi thu alhut em?

A. Daniel 2:16 Daniel jong lengpa henga avah lut jengin, lengpa mang chu aledoh theina dinga ___ anga din agataotai.

B. Daniel 2:17, 18 Daniel jong a-inlama achen athudol chu agolte ho Hanani’ah leh Misaha-el toh Azari’ah jah a ___ Chujongleh hiche thil ___ aki-im thudola hi van Pathen hepina athum’uva, Daniel le agolte chuleh Babylon gamsunga miching mithem jouse amanthah louna diuvin jong aseipeh tai.

NOTE: Daniel in Nebuchadnezzar henga phat athumbe in hitia chu janmang chu ahetdoh a chuleh ahilchetna akholdoh theina dingin. Lengpan jong ajangmang thudol hetdoh a ahilchetna angalal behseh jeh chun athil thum chu anoppeh tai. Chujouvin Ama leh agolte sese chu lengpa janmang seidoh thei umsun pa Pathen koma chun ataotauve. Van Pathen henga atao tauve.

4. Pathenin Daniel henga janmang aseidoh peh phat a, thangvahna leh vahchoina koi achansah em?

Daniel 2:23, 28 Vo Kapu kapate ___ Nangma kathangvah in kachoi-an e ... Vanna Pathen khatseh achengin aman hitobang thil ki-im ___ hohi aphongdoh jie.

NOTE: Lenggam banneicha kichai holeh ding nalai hohi mihemten eiho bol jeh a umdan in kilou-isauve, ahinlah Daniel taonaa konin hitia thil jouse hi Pathen kikumna jeng ahi ati. Thil jouse hi Pathenin ahetlouva sohdoh leh umdoh imacha aumpoi. Khatvei teng hiche leiset hi ipity ahi iheji pouve, ahinlah Pathenin imajouse chunga vai ahome ti ihet tengleh lungmon akineiye. Daniel bouvin lengpa mang aseidoh in, ahinlah pachatna leh vachoina chu mang hinhetsahtu – Van Pathen ijakai apei.

5. Lengpa in amanga thil ni amu chu Daniel in ipipi ahiye ati’m?

A. Daniel 2:31 O lengpa nangman najan mangin ___ khat namui.

B. Daniel 2:34 nangin mihem khut a kisui kikhengjol hilou ___ chu navei.

NOTE: Amasapen a lengpan amu milim lentah chu anoiya thih jat chom chom hoakon kisem doh ahi:

  1. Milim luchang chu sana ahi
  2. A-oplhang leh akhut hochu dangka ahi.
  3. A-oilhang akon amalbul sese chu sum-eng thih ahi.
  4. Akeng teni thih tah ahi.
  5. Chuleh akengphang leh akeng jung hochu thih leh lei kihal ahi.

Abanin, Lengpan songtum mihem khut a kisui hilou amue. Hichepet a chu, Leng Nebucahdnezzar jong alalouna chunga lungdong tah in atoutan ahi. Daniel Pathen akon hetsahna achan bangain mang thudol chu chomkimtah in lengpa jah’a aseidoh tai. Tuhin lengpan amang chu ipi kiseina ahi nakhang dogeh in angaitai. Daniel in Pakai hetsahna dungjuiyin lengpa mang chu ahin hilchen tai, chuleh hichu phatah a ihinsim doh diu ahi. Bible leh themgao thuho hilchetna thei lampi umsun chu Bible ama leh ama kihilchen sah ding ahipene.

6. Milim luchang sana chu ipi vetsahna ham?

Daniel 2:38 Nangma chu sana ___ chu nahi

NOTE: Lengpa chu gamsunga dinga aluchang ahi. Hiche jeh a chu Nebuchadnezzar chu Babylon lenggam vetsahna ahin, themgao thilmu jouse hiche lenggam akon hung kipan ahi. Neo-Babylon vaihomna chu 612 -539 B.C kum sung ahin, khanglui laiya dinga lenggam hitobang thupi hi anaumlou ahi –hiche lenggam hi sana toh tekah thei umsun lenggam ahi. Haimil lou ding khat chu Daniel phat a themgao thilmu ho kipan ahi.

7. Babylon lenggam vaihomna hi atonsot a ding jou em?

Daniel 2:39 Nangma khang akichai tengleh nanunga nang sanga lhasam jep ___ hung kitungdoh a

NOTE: Babylon vaihomna chu tonsot hilou ding ahi. Amasanga lhasam jep lenggam khat in ama nunga vai ahinhom kit ding ahi. Dangka chu sana sanga amalutna aneojoh banga, Babylon jouva lenggam chu aloupina lhasam jo ding ahi. 539 B.C., kumin Cyrus makaina noiyin Medo-Persian lenggam kigomkhomin Babylon lenggam chu asat uvin ajou uvin, akaichim tauve. Hiti chunk um 539-331 B.C chan chu Medes leh Persia ten vai ahom tauve, kaidon jouse jong dangka ngen a san ahi.

8. Medo-Persia jouva lenggam chu ipi thih toh vetsahna kipe ham?

Daniel 2:39 Chujou tengleh lenggam thum lhinna hungdoh kit ding hichu ___ kiti lai chu, ama chun vannoi leiset vai ahom ding ahi

NOTE: Sum-eng lenggam toh kitekah Greek te chu Alexander the great in Kum 331 B.C., a battle of Arbela kitia chun Mede leh Persia te anajouvin vai ahinhom tauve. Greek te chu 168 B.C., chan thanei vaihomna anachanguve. Greek sepai hochu sum-eng a kitom ahiuve ajeh chu galmanchah jouse chu sum-eng jenga kisem ahi. Milim a thih hohi aban ban a lhasam jep jep ahi hi hejing ute, ahinlah amsapa sanga khoujo leh tahjo cheh ngen ahikit e.

9. Lenggam li lhinna chu ipi thih toh kitekah ham?

Daniel 2:40 Lenggam lilhinna chu ___ tobanga hat lenggam hiding ahi.

NOTE: Iron monarchy of Rome kiti lenggam chunk um 168 B.C a Greek te ahinjou kittai chujouva kipat chun rome in vannoi thaneina vaihom ahinpon Ad 476 kuma Ostrogoths ten ahin mat geiyin analal ui. Jesu Christa hung pen pet a vaipo chu rome lenggam anahie. Daniel in kum asang sang masanga themgao thilmua aseimasat hochu jangkeiya aguilhun dan heuhite. Leiset chunga vaihom thunei lenggam li – Babylon, Medo-Persia, Greek, chuleh Rome hohi Bible kichehsel a asei masat a chuleh history lekhabu jousen aphotchetna apehsohkei ahi.

10. Rome lenggam lhuh jou tengle ipity ding ham?

Daniel 2:41, 42 Milim kengphang teni leh akhojung dung hochu abang bang thih hiya, abang bang lei ahibanga chu lenggam chu ___ kikhen ding, chuleh hicheng lenggam chu ahat leh ahatlou kihal jeng jung ding ahi.

NOTE: AD 476 kum rome lenggam ahung lhuh a kipat chun, lenggam dang khat hunga ahung jo ahipoi. Barbarian tribe (thinglhang mi) kiti hochu hung uva rome vaihomna asuhboi uva abung abunga aakehsou ahi – Daniel themgao in amu masat tobangchet a guilhung ahitai. Hiche tribe som kigom hochu tulai Europe gama jat chengkhom sohdoh ho ahitauve. Amaho chu Ostrogoths, Visigoths, Franks, vandals, Alemanians, Sueves, Anglo-saxon, Heruls, lombards, chuleh Burgundians kitiho ahiuve. Hiche holah’a chun nam sagi tugeiyineurope sunga aume. Vetsahnan, Anglo-saxon chu English ho ahiuvin, Franks chu French ahitan, Alemanians chu Germans ho ahiuvin, chuleh lombards chu Italian ho ahiuve.

11. Hiche lenggam somle khat hohi lolhingtah a kipumkhat theiyuvem?

Daniel 2:43 Nangman thih chu bonlhoh leiset toh kihal jeng junga namu banga hiche khang mite chu kichengtouva kihal jeng jung diu ahi, ahivangala ___ a kikan khom theilou hel diu ahi, thihle leiset akihal khom theilou banga chu.

NOTE: Kichentona, kikhutsui pankhomna, chuleh thutep jatchom chom pansa in mitamtah in Europe lenggam hi gokhom ding suhkhom ding anatiuve. Vetsahnan, history a lamkai lentah tah kihe Charlemange, Napolean, Kaiser William, Mussolini chuleh Hitler hon Europe pumkhat a kona dingin galpi anasat jeng uve; Hijongleh hiche Pathen thu kiseisa chun koimacha analolhinsah theipoi. Thuphon 13 in asei na’ah, ajou tengleh vannoiya houkhat kipunkomna ding hung umkit ding ahi ati, hijongleh Daniel themgao thusei dungjuiya leiset hi politically a kikhen jeng ding kigokhomna chu nung um talou ding ahidan eimusah uve.

12. Koiyin lenggam nukhah pen chu atun ding ham?

Daniel 2:44 Hitobang lenggam kihal jeng jung khanga lengho khang phat hileh ___ lenggam khat ahin tundoh ding ahin, hiche lenggam chu kisumang kit louhel ding ahitai.

NOTE: Aban a lenggam hung umdoh ding chu vangam Pathen vaihomna lenggam chu hiding ahitai, hichu Matthew 25:31-34 sunga kisei chu ahi.

13. Sontum chun lenggam dangho sese chu i-alo em?

Daniel 2:34, 35 mihem khut a kjsui kikhengjol hilou songtum khat chun milim chu akengphang teni thih leh leiset kihal tobang laitah chu ___ in, akengphant teni chu ___ hel tai ... chuleh milim sepkeh songtum chu ___ akisoh in leiset pumpi alosoh tai.

NOTE: Mihem khut a kisui hilou songtum chun Pathen lenggam avetsah ahi. Hiche lenggam chu leiset lenggam kigom khom a kisadoh hilou ahi, ahinlah leiset lenggam jouse khel a kisadoh lenggam ahi (Thuphon 21:11). Pathen akon kimu bangin Jesu Christa leiset a ahungkit tengleh, leiset lenggam jouse asuhmang sohhel ding chutengleh tonsot lenggam aphudoh ding ahi (Daniel 2:44). Iti thanop um hitam! Jesu hungkit tei ding ahi! Vannoi khang thusim jousen hiche lhunna ding amano jing tauve, Pathen chapa chu loupitah a ahungna ding nikho ahunglhun a tonsot lenggam ahung phudoh ding ahitai. Leng Nebuchadnezzar in Jerusalem agasat jouva Pathen houin asuboh pet a chu Pathen dihtah chu kajoutai ati maithei ahi (Daniel 1:1, 2), Ahinlah Pathen chu ijakai chunga vaihom ahijoi tichu kinotah in vetsah ahie. Mihem kinle dong jouse hi Pathenin vaihomna noi jeng ahibouve, chuleh jona chu atopkhong a Ama chang ding ahi. Babylon, Medo- Persia, Greek, Rome chuleh Nam som kibungkhen holoi chun Pathen vaihomna kasuboi un Pathen mite kasumang uve tiuvinte, ahinlah hiche leiset lenggam jouse Jesu Christa ahung tengleh suhgam hiding ahitauve. Pathen in setna galpi chu ajo ding ahi! Kakipah e Pakai.

14. Daniel in mang chu kichentah a ahilchetna angaichai phat chun, Nebuchadnezzar in Pathen iti achoi-an em?

Daniel 2:47 Lengpan jong Daniel jah a chun aseiyin, tahbeh mongin nangma Pathen hi Pathen jouse Pathen ahin, leng ho jouse Pakai ahi; chujongleh Ama hi ___ kiselguh phongdoh Pathen jong ahi.”

NOTE: Pathenin vannoi thil jouse chunga vai ahome ti amuphat in, Nebuchadnezzar jengin jong Dnaiel Pathen hou hi Babylon lenggam sunga pathen jouse sanga chungnungjo ahitai ti aphongdoh e. Daniel leh agotle hon Pathen a atahsan nau atuhdet jeh in kikhelna lentah gangchel in asohdoh jenge, Babylon lenggam sunga sohchang dinga kikai ahiuvin tuhin lengam a panmun lentah tah achang tauve (Daniel 2:48, 49). Pathen ama suling jouse chu asuhling ding ahi (1 Samuel 2:30).

NA KIGELLHAH NA

Pathen chu leiset chung thil jouse chunga vaihompa ahi nahetleh, nangma hinkho a jong vai homhen nati em?

DONBUTNA: _______

ABELAP

Hiche simmun hin hetbe ding eipeuve

Sana = Babylon

Sana luchang laichun Babylon lenggam avetsah e, ama chun 612 -539 B.C sungin vai ahome.

Danka = Medo-Persia

A-oplhang dangka laitah chun Medo-Persia lenggam avetsah e, hichu 539-331 B.C sunga vaihom ahi.

Sum-eng = Greek

Amalbul lai sum-eng thih toh kitekah chu Greek lenggam ahi, hichu 331-168 B.C sunga vaihom thunei ahi.

Thih = Rome

Akeng thih toh kitekah chu Rome lenggam ahi, vaihomna lenpen anachangin kum 168- AD 476 geiyin analal e.

Thih leh lei kihal

= Europe gam kibungkhen ho Akengphang abang thih hiya abang bang leiset ahi chun lenggam kibungkhen a kiung suhkhom theilou ding avetsah ahi. AD 479 kuma kipat in mimal a thunei vaihom koima asodoh tapoi, chuleh Jesu Christa hung nigeiya hitia hi um ding ahitai.

Songtum = Christa tonsot lenggam, Athu theng leh adanthu ahi

Panorama of Prophecy, Lesson 2 ©2022 Amazing Facts International All Rights Reserved