
Ishwor Gi Oiba Thourang Ama
Khongsanba 24:1-25:9
WARI..........

Ishworna Israel machasingbu Egypt ta minai oibadagi kanbikhiba matamda toukhibagumna Mahakna asigumba angakpasing amasung achouba khudamsing mamangda keidounungda toukhidri. Pharao na mahakki lanphasingbu namphuda thadoktriba phaoba mahakki ningthou leibakta laina laichat amagi mathangda laina laichat ama mathang mathang thokkhi.
Madugi tungda Mapu Ibungona Red Sea samudra tangkhai khaikhi amasung anouba leibak adu ningtambada lamjingkhi, aduga makhoigi maningda tannarakpa yeknaba singbuna iraknahankhi.
Lamhangda changlaba matungda, Washakpikhraba Lam adugi hek maiyoknaba kha maikeida makhoibu chingduna Ishworna mahakki mi kayamarumbu ngak- hankhi. Makhoigi chakthung lam adu phangnaba makhoibu thourang touringeigi mamangda, Mahakpu chetna thajanaba makhoibu maong maril naina takpiba tai haiba asi Ishworna khangkhi. Makhoina Sinai chingda chatlingeida, Ishworna makhoigi darkar leiba khudingmak pibikhi. Makhoina laamba matamda, Ishworna makhoibi swragagi chinjak adu pijakhi. Makhoina kourangba matamda, mapu Ibungona nungjaodagi eesing chenthahankhi. Khanghoudana maningdagi yeknabana landarakpa matamda, makhoibu angakpa phangna joy touba pibikhi.
Mameithangda, Israel machasingna ashengba chingjao adugi makhongda camp sharammi. Mapham aduda Ishworna mamangda toukhidribaa karigumba khara toukhi. Mahakki Warepnaba, Yathang tara adu Ishworna jati apumba tahanduna ngangkhi. Ishworna Mahakki wayel yathang adu mayam tanaba nganglaba matungda, Mahakna Moses pu nungda ikhraba khuyek ama lounaba koukhatkhi. Adubu Ishworna karigumba kharasu mangonda pikhi. Chingthakta numit 40 amadi ahing 40 leiringeida, puthok pusin yaba, phajakhraba Ishworgi laishang shanba sugaina takpa paotaksing Moses na phangkhi. Masi swargada leiba Mahakki ashengba leiphamgi apikpa namuna (model) oikhirammi. Masigi amatta ngairaba ashaba shang asi eikhoibu paptagi kannaba Ishworgi thourang adu malem pumbada marep mayung pak chaoba (three dimension) leiba pandam oiba para amagumna takpinabani.
NEIENBA
Bible text khudingmak paraba matungda ahangba mensallu.
1. Ishworna Moses ta kari shanaba haikhibra, amasung kari toubagi haibano?
Khongsanba 25:8 Aduga Eina makhoigi marakta ___, Makhoina Eigidamak ___ ___ (Sanctuary) ama shasanu.
2. Mahakki misingna Sanctuary amasung masigi thabak touramsingdagi kari tamnaba Ishworna aasha toukhibra?
Laishon Ishei 77:13 He Ishwor, nahakki ___ Sactuary (Laishang) da lei.
Note: Ishworgi arankhubam gi lambi, natraga thourang asi prithibigi Sanctuary da phongdok i. Sanctuary da yaoriba pot khudingmak, natraga masigi thabak touramsinga mari leinaba pumnamak Jesuna eikhoibu kananaba tougadaba karigumba kharagi symbol oi. Ekhoina sanctuary amasung masigi thabak touramsing khangdriba phaoba arankhubamgi thourang asi mamut tana khangloi. Masi arankhubam gi thouram pareng adu sandokna takliba achouba marep mayung amasung apakpa leiba potlam sijinaduna takpa para (3-D object lesson) amani.
3. Moses na sanctuary shanaba sugaina takpa ayekpasing (blueprints) adu kadaidagi phangbra?
Khongsanba 25:40 ___ nangonda uhankhraba ___ ___ adugi matung inna nahakna potsing asi shanaba yengsillu.
Note: Sanctuaray shanaba akhannana mapung phana sugaina takpasinga loinana, masigi blueprint sing adu Sinai chingda Ishworna Moses ta pikhi (Hebrews 8:5). Masi swargada leiba Ishworgi ashengba sanctuary gi apikpa shaktam ama oigadabani.
Ahanba Sanctuary (Laishang), natraga Phisang asi yamna phajaba tent ki maong manba shang amani (15 feet x 45 feet oi, cubit ama asi 18 inch shangbada yumpham oiraga). Mapham aduda Ishworgi akhannaba leipham leikhi amasung akhannaba mathou mangamsing pangthokkhi. Phaklangsi adu chaptingba chinggonglei (acacia) ugi upakata manung mapan animak sanana teiraga lupagi kochina pharaga shemlammi (Khongsanab 26:15-19, 29). Madugi yumthakana linen, hamengi matu, machu ngaksang ngangna shanglaba yao labagi ma-un, amasung badger (sha makhal ama) gi ma-unna shemba phikhalsingi leirol marina kuplaga shemlammi (verse 1, 7, 14). Masigi ka ani leirammi: ashengbaa mapaham (15 feet x 30 feet), amasung khwaidagi shengba mapham (15 feet x 15 feet). Masigi pra asi hangatna neinbada mathakki diagram asi tattana yengu.
4. Shumang aduda kari pot thamlammi?
A. Khongsanba 29:19 Adudagi nahakna yao laba adu gi masha apumba ___ (Altar) adugi mathakta mei thagadabani. Masi Jehovah gi maphamda ___ ___ katnapotni (burn offering).
B. Khongsanba 30:18 Pithraigi ___ (laver) ama shao, aduga madugi makhong adu pithraina oigadabani ... Aduga nahakna maduda Eesing heiyu.
Note: Iratpot mei tharaga katnaba latnapung (Khongsanba 27:1-8) asida sha khudingmak bali touraga katli. Masi sanctuary manung changphamgi hek mapanda masigi shumangda thamlammi. Masigi latnapung asina Christagi cross pu phongdoktuna tak i. Bali touraga katliba sha aduna aroiba balidan oikhiba (John1:29), Jesubu phongdokhi. Khudeng adu (Khongsanba 30:17-21; 38:8) achouba prithaigi khong khut hamnaba kompak amani. Masi mei tharaga katpa latnapung amasung sanctuary gi changpham anigi marakta thamlammi. Purohitsingna sanctuary manungda changdringei natraga iratpot kattringeigi mamangda makhong makhutsing hamdoklammi. Eesing aduna baptism louba, paptagi chamthokpa, amasung nouna pokpabu phongdokhi.
5. Ashengba mapham da thamba potlam ahum adu kari karino?
A. Singtharon (Numbers) 4:7 ___ ___ gi ___ mathakta makhoina atiya machugi phi ama sandokkani, ... aduga a-ut tan adu masida thamgani.
B. Numbers 8:2 Nahakna thaomeising adu thanba matamda, thaomei taret aduna ___ ___ gi mamangda mangal pigani.
C. Khongsanba 30:1 Nahakna manam nungshiba ___ ___ ___ ama shemgadabani; nahakna masi chingonglei gi una shagadabani.
Note: A-ut tan-gi table aduna ahingba tan, Jesubu phongdokkhi (John 6:51). Masa taret longba candle makhong (Khongsanba 25:31-40) aduna taibangpanbagi mangal oiiba (John 9:5; 1:9), Jesubu phongdokkhi. Thaomeisingi thao aduna Thawai Ashengba gi symbol oikhi (Zechariah 4:1-6; Revelation 4:5). Dhup thanaba latnapungna (Khongsanba 30:1-8) Ishworgi misingi prathanasingbu phongdokkhi (Hebrews 5:7).
6.Khwaidagi ashengba maphamda kari maru oiba pot leirambra?
Khongsanba 26:34 Nahakna khwaidagi henna shengba maphamda leiriba warepnabagi ___ adugi mathakta thoujalgi phambal adu thamgadabani.
Note: Khwaidagi shengba maphamda leiba ama khakta oiba potshak (Khongsanba 25:10-22) adudi warepnabagi upu oirammi. Masi sana teiba chingonglei ugi phampak amani. Phampak asigi mathakta sanana masha pumba shaba swargadut ani thamlammi. Uphu asigi makhum asibu thoujalgi phambal (the mercy seat) kourammi (Khongsanba 25:17-22). Mapham asida Ishworna leirammi. Masiga ma-ong mannana sawraga dut anigi marakta thamba sawrgada leiba Ishworgi singhasan adubu masigi mapham asina symbol oiduna takkhi (Laishon Ishei 80:1; Isaiah 6:1, 2).
7. Upu (ark) manungda kari thamlammi?
Khongsanba 25:21 Nahakna upu adugi mathakta thoujal gi phambal adu thamgani, aduga upu manungda Eina nangonga pigadaba ___ (warepnaba) adu thamgani.
Anisuba Wa 10:4, 5 Aduga Mahakna nungpaksingda ahanba iba adugi matung inna, ___ ___ ikhirammi, ... Adudagi ei mai leiduna chingdagi kumtharakkhi, aduga eina nungpaksing adu eina shemba upu adugi ___ thamkhi; amasung Mapu Ibungo Jehovahana eingonda yathang pikhiba adugumna, makhoi mapham aduda lei.
Note: Ishworna Mahakki warepnaba adu mahak masagi khutsa na nung mapak anida ikhi, aduga upu adugi manungda thamkhi. Makhoigi mathakta thoujal gi phambal adu leirammi. Ishworgi misingna makhoigi papsing haidokchaduna thadokliba makhei (Paorou 28:13), purohitna thoujal gi phambal mathakta khikpa eegi mapanna makhoida thoujal uthoklakkhi (papsing kokpiba) haiba adu masina phongdokkhi (Lichatlon 16:15, 16). Madugi ee aduna mi pumnamakta papsing kokpiba amasung chamthokpa puraknaba Jesuna takhiba ee adubu phongdok i (Matthew 26:28; Hebrews 9:22).
8. Ariba warepnaba Bible gi sanctuary gi thabak touramsingda karigidamak shasing katpa darkar takhibano?
Hebrews 9:22 ___ taba yaodana pap kokpiba leite.
Matthew 26:28 Maramdi masi mi kayagi ___ ___ taba Eigi anouba warepnabagi eeni.
Note: Cross ta takhiba Jesugi eedu yaodana, pap kokpiba leiroi haiba misingna mamut tana khangbada mateng pangnaba shasing bali touraga katpa asi darkar tarammi. Papki dandidi shibani haiba asi thamoi kaihalliba achumbani. Eikhoi khudingmakna pap toukhraba maramna, eikhoi pumnamak shiba tai – aduga eikhoigi papsingi mamal pinaba eikhoigi michangda shibagi mapanna Jesuna Mahakki mapung phaba punsi pikhiba nattanadi, eikhoi loina shiramgani. Papi aduna mahak masagi katnaba sha puraklaga masi mahakki makhutmakna hatkhi (Lichatlon 1:4, 5).
Masi eenai taba akibagi mashakni. Papna Jesugi shiba thok-hankhi haiba adu masigi akibagi mashak oiraba achumba asina misingi pukningda mami tahankhi. Asumna, makhoina arankhubam gidamak cross ta mangjounana yengkhi, aduga eikhoina cross ta maning handuna yengi. Masi nattaba atoppa arankhubamgi phangpham amatta leite.
9. Papkidamak shasing asi bali touduna katpa matamda, pap aduda kari thokkhibage?
Lichatlon 1:4, 5 Aduga mahakna mahakki ___ adu mei tharaga katpa sha adugi makokta thamgani, amasung mahakidamak ___ ___ (atonement) mahakki maikeida masi yabigani. Mahakna shan laba adu Jehovah gi mamangda hatkani.
Note: Papi aduna mahakki khutsing adu sha adugi makokta thamlaga mahakki papsing haidokchakhiba matamda, papsing adu symbol oina papi adudagi sha aduda sinnakhi. Asumna, sha adu maral leikhi amasung shibagi dandi piba tarammi. Masina Jesuna eikhoigi papsing puba adu mahut shinduna tak i.
10. Lai khurumnaba tilliba miyamgidamak sha ama katpa matamda, pap aduda kari thokhibra?
Lichatlon 4:17 Aduga purohit aduna mahakki khutsana eeda luplaga ___ mamangda, Jehovah gi mamangda taretlak ___.
Note: Purohit aduna sanctuary manungda leiba phikhal (veil) adugi mamangda ee khara khikkani, asumna pap adu symbol oina miyamdagi sanctuary da sinnakhi (transfer). Jesuna shiraba matungda swargada kakhatkhiba matamda, Jesugi mingda eikhoigi papsing adu haidokchabada kokpire (1 John 1:9) haiba adu utnaba Mahakna mahakki eedu (mamangeida purohit makokna toukhibagumna) katkhi.
11. Sanctuary gi kari symbol ani Jesuna eikhoigidamak thunghanbra?
1 Corinthians 5: 7 Eikhoigi ___ ___ oiba, Christa adu eikhoigidamak hattuna katkhre.
Hebrews 4:14 Swargasing laanduna chatkhraba eikhoigi athoiba ___ ___ ama haibadi, Ishworgi macha nipa Jesu lei.
Note: Eikhoi swargagi purohit makok amasung eikhoigi papsingi katnaba sha oina Jesuna sheba tou i, asumna eikhoigidamak angakpa thabak ani pangthokli. Ahanba asina punsi mahing mapung phana honghanliba nouna pokpa kou i. Masina mamangada toukhraba papsing pumanamak kokpi (John 3:3-6; Romans 3: 25). Anisuba asina houjik amasung tungi punsida dhramachenna hingnaba shakti ni (Titus 2:14; Philippians 2:13). Thabak ani asina mi amabu dhrama chenna hinghalli, masina phongdokliba arthadi mishak aduga Ishworgagi marakta achumba mari ama leinei. Thabaksinggi (mahak masagi hotnajaman) mapanna mi amabu dhrama chenba oiraknaba lambi amatta leite, maramdi dhramachenba asi Jesu khaktana piba thoujandagi lak i (Acts 4:12). Masi thajabagi mapanna dhramachenba ni. Masi dhramachenbagi amatta ngairaba achumba shaktam ni.
12. Jesuna eikhoida lemna piba dhramachenbagi maramda Biblena eikhoida kari angakpa washak taruk pibra?
A. Mahakna eikhoigi houkhiba papsing kupsanbi amasung eikhoibu maral leite haina singthanabi (Isaiah 44:22; 1 John 1:9).
B. Jesuna eikhoida Ishworgi shaktam (lamchat) amuk hanjanhannaba washak i (Romans 8:29).
C. Ishworgi aningba tounaba Jesuna eikhoida apamba amasung shakti adu pi (Philippians 2:13).
D. Ishworbu penhan-gadaba thabaksing adu khakta tounaba Jesuna eikhoibu mateng pangi (Hebrews 13:20, 21; 1 John 3:22).
E. Mahakki pap yaodaba punsi amasung pap shengdoknaba shiba adugidamak eikhoida mamal pibibagi mapanna Mahakna eikhoigi shibagi cheirak adu louthokkhi (2 Corinthians 5:21).
F. Mahakna amuk hanna laktriba phaoba eikhoibu haiba inna thambada mateng pangnabgidamak Jesuna daitya lou i (Philippians 1:6; Jude 24).
Note: Jesuna nakhoigi punsida masigi matik magun leiraba washak pumnamak thunghannaba tourang touduna lei. Nakhoi thourang touduna leirabra? Houjik khuk u kunduna nakhoigi punsibu chalainaba Mangonda haijou. Mahakna nakoibu tadaba touroi.
13. Dhramahenba oiraknaba mi amana lougadaba toudang leibra?
Matthew 7:21 Eingonda, “Prabhu, Prabhu” kouba mi khudingmakna swargagi ningthou leibakta changloi, adubu swargada leiba Ipagi ___ ___ mahakna changgani.
Note: Lei, eikhoigi thamoi ollaga Jesuda piduna Mahakna chalaiba yahanba asi eikhoigi thoudangni. Eikhoigi punsi mapung phana khudum chanbaga loinana eikhoina Mahakpu thajaba tai. Misingi lamchat thidabida Jesugi mingda icham chamna thajaba pumanamak swargada Mahakna pugani haina mi kayana thajei. Adubu masigi tamthikhraba thajaba asi achumba natte (Matthew 7:14).
14. Pap kokpiduna shengdokpa Numitta (Day of Atonement) kari thokkhibra?
Lichatlon 16:30 Maramdi Jehovah gi mangda nakhoigi ___ pumnamaktagi nakhoi shengnabagidamak, numit aduda nakhoibu ___ nakhoigidamak purohit aduna pap kokpiduna shengdokkani (atonement).
Note: Day of atonement asi chahi khudingi amuktang Israel da pangthokpa wayenbagi akiba numit amani (Lichatlon 23:27). Pap khudingmak haidokchaduna thadokpa tarammi. Yabidaba mising aduna Israel gi camp tagi numit adumaktada matam pumanamkki oina hattokkani (verse 29). Numit aduda, hameng ani khandokkhi. Amana Jehovah gi hameng oirammi amasung atoppa aduna scapegoat oirammi, masina Seitanbu phongdok i (Lichatlon 16:7, 8). Jehovah gi hameng adu hatkhi amasung misingi papsingidamak katkhi (verse 9). Masigi ee adu khwaidagi shengba maphamda pusanduna thoujal gi phambal mathak amasung mamangda khikkhi (verse 14). Masigi akhannaba numit asida khakta purohit makok aduna khwaidagi ashengba maphamda changngi. Khikkhraba ee (Jesugi eebu mahut shilli) adu Ishworna yabi, aduga misingi haidokchakhraba papsing adu sanctuary dagi purohit makok aduda puhanakhi. Aduga amuk mahakna masigi haidokkhraba papsing adu scapegoat aduda puhankhi. Masi mi tadaba lamhangda puraga thadokkhi (verse 16, 20, 22). Masigi ma-ongda, sanctuary adu namuna oina misingi papsing adu chamthokkhi. Masigi papsing adu mamangi chahi pumnamakta khikkhrba eesing aduna mapham aduda peisan hankhrabani.
15. Mamangeigi day of atonement aduna swargagi sanctuary bu chamthokpa adubu mami oina hanna takkhibra?
Hebrews 9:23 Maramdi aduna swargada leiba potsingga ___ adu shengdoknaba hairiba potsing asi katpa tai. Adubu swargagi oiba potsing adumakti hairiba potsing asidagi ___ phaba iratpotsing oi.
Note: Hoi! Numit adugi thabak thouramsing aduna swargagi sanctuary da eikhoigi purohit makok, Jesuna pap muthatpa aduda thinduna takkhi. Mahakna mapham aduda mahakki misinggidamak wanomduna haijari amasung Mahaki takhibikhiba ee aduda thajabakhraba mi pumnamakki papsing adu mutthatnaba Mahakna thourang touduna leppi. Houjikki matamgi Israel gi Yom Kipur ga mannana, mamangeigi day of atonementna prithibi asigidamak aroiba oina pap shengdoktuna loisanba adu mangjounana takkhi. Aroiba pap kokpiduna shengdokpa asina aroiba wayenba aduda lamjingi. Masina mi khudingi punsida leiba papki wahang adu matam pumnamakki oina watemlagani.
NAHAKKI PAOKHUM
Nahakpu dhramachenba oinaba darkar leiba angakpsing pangthok nabagidamak nahakna nahakki punsi adu Jesugi makhuta mapung phana sinnaningbra?
PAOKHUM: __________
Tungda Thokkadaba Mangjounana Haidokpagi Drisha, Lesson 10 ©2022 Amazing Facts International All Rights Reserved