
Ningthou Panba Leibaksinggi Mang
Daniel 2:1-49
Wari..........

Pak chaokhraba Babylon gi ningthou leibak asi arang arakta taorammi amasung lanthumda chaokhatlammi, adum oinamak Nebuchadnezzar ningthouna magi konunggi phamungda pukning langtaknaduna hiplammi. Kayam kuina magi sanagi yug asi leikhigadage, haina mahakna angakpa phaorammi, amasung mahakna shikhraba matungda mahakki shakti leikhraba leibak asi kari oirakani?
Masigi pukning langtaknahalliba wahangsing asina pukningda thamduna, pangallaba ningthourel asi tumthakhirammi. Ahing aduda, mahakna keithounungda mapunsida thengnakhidraba mayamga manadaba karigumba machu gi drisha amaga loinana dhatu makhal kayana shemba nupagi achouba awangba mayek shenglaba murti ama magi pukningda ukhi. Mahakki leirongi pheijup adu langthoklamlaga, ningthou aduna phamungdagi chongthaduna magi siphaisingda laokhi: Jhadu toubasing amasung panji pumnamak khudakta kourak u. Eina mang asigi artha khangba tai.
Ningthougi asingba mising adu irang langlammi amasung chamamnaraba shakti leiraba ningthou adugi mamangda makhoi punna tillammi. “Aduga ningthouna makhoida haikhi, ‘Eina mang ama manglammi amasung mang adu khangningbana eigi pukning langtaknare.’” Daniel 2:3. Tat touba maichousingi manungdagi amana masa penjaba ma-ongda khumlakkhi, “ Mang adu nanaisingda libiyu, aduga eikhoina madugi aratha handokchage.” Adubu mang adu toina mangba khudinggi, Nebuchadnezzar gi pukningda mang adugi sugaina takpasingdu mangjounana chamam nahallamle. Masigi mising asina Ishworgi mangal phangi haina dhabi toukhi, adubu ningthourel aduna makhoigi angamba khangba ngambagi shaktising aduda chingnaba hourammi. Masina mapung phaba changyeng oikhirammi. Ningthou aduna magi paotakloising aduda haikhi, “Eingonda mang adu liyu amasung madugi artha handok u, aduga nakhoibu mana pigani, natragadi eina nakhoibu matup matup kakthatkani amasung nakhoigi yumsing adu amot akai langthokpham onthokkani!”
Ahanbada ningthou gi mang adu tadana masigi artha handoknaba makhoigi shakti leite haiba asi yajaba nattana jhadu toubasing amasung panjising adugi apamba amatta leikhide. Masigi tat heiba mioising asida sathina shaoraduna, Babylon gi ashingba mising pumnamak hatnabagidamak khomjannaba ningthou aduna yathang pikhi. Adum oinamak achouba chahi lishing kayagi mi (Murti) adugi mang adu sandokna takpa ngamba Ishworgi mi ama Babylon da matamduda leirammi.
NEINABA
Bible gi text khudingmak paraba matungda ahangbasing asi mensallu.
1. Karigidamak Ishworna Babylon gi ningthouda mang asi pikhibano?
Daniel 2:28 Adubu kourou thakta ___ ___ pumnamak phongdokpa ngamba Mapu Ibungo ama leiri, aduga Mahakna Ningthou Nebuchadnezzar da ___ ___ kari thokkadage haibadu khanghankhre.
Note: Dhatu kayana pullaga shemba murtigi mang asida, Ishworna Mahakki misingda hakthengnana ithil pigadaba tungda lakkadaba chahi lising lishingda ningthou leibaksinggi tukhiba amasung lakkadaba adugi maramda sandokna takkhi.
2. Ningthou adugi paotakloisingna mang adu phongdoktuna artha handokpa ngamdaba matamda, Nebuchadnezzar gi yathang adu kari oikhibage?
Daniel 2:12 Ningthou aduna ... Babylon gi ashingba mi pumnamak ___ yathang pikhi.
Note: Babylon gi jhadu toubasing amasung panjisingna mahousadagi thoi hellaba shakti lei haina dhabi toukhi, adubu makhoina ningthou aduda mang adu phongdokpa ngamkhidaba matamda, makhoi asi karisu shakti leitaba tat toubasingni haiba utkhi. Ningthou aduna mang adu ningsingba thoklamlabadi, makhoina irai laina aranba artha handokpa ama shemjin shajillamgani. Nebuchadnezzar na mei houna shaoraduna ahei ashing pumnamak haibadi mapham aduda laktabasu yaona hattoknaba yathang pikhi. Ningthou aduga ahanba unabada yaokhidaba misinggi marakatagi Daniel kouba Ishworbu kiba lanpha ama yaorammi, mahak asi ningthougi thabakkidamak takpi tambikhibada ngaikhiramle.
3. Daniel na ashibagi wayel pirakpa adu khangba matamda, mahakna ningthou aduda kari haijakhibage amasung mahakna magi marupsingda kari haikhibage?
A. Daniel 2:16 Matang aduda Daniel na ningthouda chattuna mang adugi ___ ___ ngamnaba ___ khara pibinaba haijarammi.
B. Daniel 2:17, 18 Masigi tungda Daniel na mayumda chatlammi, aduga masigi ___ ___ asiga mari leinana makhoina Swargagi Ishwordagi minungshi nijanabagidamak wapham asi magi marup Hananiah, Mishael, amasung Azariah da ___.
Note: Danielna Nebuchadnezzar dagi atenba matam khara pibinaba haijakhi amasung mahakna mang adu amadi madugi artha adu phongdokkani haina washakkhi. Mahakki darshan adugi maru oiba adu houjik phaoba khangnaba aasha leitraba ningthou aduna Daniel gi haijabadu yabikhi.
Aduga ningthou gi mang adu phongdokpa ngamba amatta ngairaba Ishworda mahak amasung magi marupsingna nijarammi. Makhoina swargagi Ishworda prathana tourammi.
4. Mapu Ibungo Ishworna Daniel da mang adu phongdokkhiba matamda, mahakna kanada thagatpa amadi toubimal khangba utkhibage?
Daniel 2:23, 28 Nanai eina ipa ipusingi ___ ___ Ishwor nahakpu thagatchari ... Kourou thakta aronba angakpa pumnamak ___ ngamba ___ ___ ama leiri.
Note: Ningthou panba leibaksingna tukhiba amasung lakpa asi mioibasinggi aningbagi mapanna oihallakpagum uramba yai, adubu Daniel gi thagatpagi prathana na Ishworgi marak thatpagi maru oibadu phongdok i. Ishworna mangjounana khangdaba amasung ayaba yaodana thoudok karisu thokpa leite. Karigumba matamda eikhoigi houjikki matamgi malemda kari thokli natraga kari toubagi thoklibano haibadu eikhoina bhap tadaba yai, adubu Ishworna houjik phaoba ingam ngamna palli haiba khangbasi yamna pukning maka lamningai oi. Daniel khaktana mang adu ningthouda phongdokpa ngamkhirammi, adum oinamak mangonga mang adu phongdokkhiba swargagi Ishwor aduda mahakna yamna mayek sengna mapan tangba utli.
5. Ningthouna magi mangda kari potshak ani ukhi haina Daniel na haikhibra?
A. Daniel 2:31 O iningthou nahakna yenglammi; amasung ___ ___ ama ukhi.
B. Daniel 2:34 Mioibagi khut yaodana ___ ama kaklingei nahakna yenglammi.
Note: Ningthou aduna ukhiba ihan hanba potshak adudi makhagi dhatusing asina shemba achouba murti ama asini:
- Makok adu sanana shembani.
- Thabak amasung mapambomsing asu lupagini.
- Mapuk amasung pheigansing adu prithaigini.
- Makhong aduna yotna shembani.
Mathangda khutsing yaodana kakthatkhraba nungjao ama ningthou aduna ukhi. Matang asida ningthou aduna magi singhasan matai aroibada mantrana punbagumna chingnba leitana Nebuchadnezzar ninghtouna phamlammi. Ishworna Daniel da pibikhraba aduga chap chanana mahakna mang adu lirammi. Houjikti mang adugi artha adu karino haina ningthou aduna khourangna ngakladuna ngairammi. Ishworna mangonda phongdokkhiba adugumna Daniel na mang adugi artha adu sandoknaba makha tana takkhi, aduga Mahakna hek pibagum eikhoina masi lousannaba phajana tougani. Bible amasung Prophecy (tungda tokkada mangjounana haidokpa) bu artha handoknaba upaidi Bible na Bible masamakpu sandokna tak-hanba yahanba asini.
6. Sanagi makok aduna kari mahut sinduna phongdokpra?
Daniel 2:38 Nahakna sanagi ___ asini.
Note: Ningthouna leibak amagi makok oina lounakhi. Maram asinani prophecy asibu houkhiba ningthou leibak, Babylon gi mahut Nebuchadnezzar na shilliba. Neo-Babylon na sanagi makok asibu mapung phana sandokna takpa ngamkhiba – itihaski khwaidagi akanba ningthou leibaksinggi manungda ama oina malem prithibi pumba 612-539 B.C. phaoba sasan touduna pankhi. Daniel gi matamdagi prophecy asi houkhi haibasi khangjillu.
7. Babylon gi ningthou leibakna matam pumnamakki oina panduna leigadra?
Daniel 2:39 Aduga nahakki tungda nangondagi hanthaba ___ ningthou leibak ama thoklakkani.
Note: Babylonna Makok ingam ngamna matam pumbagi oina leiroi. Babylon dagi magun hanthaba makhatana lakkkadaba ningthou leibaksingna mathang manao naina pan-gani. Lupana sanadagi magun hek hanthabagumna, Babylon gi mathangda lakpa ningthou leibak aduna hanthaba matik magunda harao nungaikhi. 539 B.C da Cyrus na luchingduna, Medo-Persia gi ningthou leibakna Babylon bu joy toukhi amasung masibu mang tak-handuna manghankhi. Mede sing amasung Persian sing na 539-331 B.C. phaoba malem bu sasan touba shakti oikhi. Makhoigi panlingei manungda, khajana pumnamak lupa da piba tarammi.
8. Medo-Persia gi matungda lakkhiba leibak adu kari dhatuna mahut sinduna phongdokpra?
Daniel 2:39 Aduga ahumsuba atoppa ___ ningthou leibak amana ... malem prithibi pumba sasan tougni.
Note: Alexanderna Mede sing amasung Persian singbu Arbela gi lanphamda, 331 B.C. da joy toukhiba matamda prithaigi ninghtou leibak Greece na shakti pairakkhi, aduga Greece na chaorakna 168 B.C. gi matam phaoba shakti paiduna leikhi. Greek ki siphaising asibu “prithaigi phi shetpa” koukhirammi maramdi makhoigi lan-gi phijol pumnamak prithaina shakhi. Murti asida utliba makha kumtharakpa dhatu khudingna henna mamal leite, adum oinamak masigi mamangda leikhiba dhatu dagidi yamna henna kanba karamna oikhibra haibasi khangjillu.
9. Kari dhatuna marisuba ningthou leibak adu phongdokpra?
Daniel 2:40 Marisuba ningthou leibak adu ___ kan-gani.
Note: Yotki ninghtou leibak Rome na Greek singbu 168 B.C. da joy toukhi amasung Ostrogoths na Rome bu A.D. 476 ta khudum chandriba phaoba prithibigi ingam ngamba shakti oina haraona pankhi. Jesu Christana pokkhiba matamda malembu sasan touduna pankhiba leibakti Rome ni. Aranba yaodana chap chana Daniel na prithibi gi chahi lishing ama henba Itihas adu mangjounana haidokkhi haibasi khangjillu. Prithibi gi ningthou leibak mari haibadi – Babylon, Medo-Persia, Greece, amasung Rome tukhiba amasung lakkhiba asi mayek lana Bible da mangjounana haidokhre amasung makhoising asi itihaski lairiksingna chummi haina praman toukhre.
10. Roman samrajya na tukhraba matungda kari thokani?
Daniel 2:41, 42 Ninghtou leibak adu ___ ... khongshasing adu kharana yotki amasung kharana leitanna pullaga shemba maramna, ninghtou leibak adu sharuk kharana kan-gani amasung sharuk kharana kaigan-gani.
Note: Roman samrajya asi A.D. 476 ta machet machet taba houkhiba matamda, masi atoppa malem prithibigi shakti amana khudum chankhide. Masigi mahutta, Daniel na hanna hekta haidokkhibagumna langphei chatpa lamhangda khundaba tribe singna Rome leibak pu joy touduna masi yenthoknakhi. Masigi tribe tara asina anouba Europe oina onthokkhi. Makhoising adudi Ostrogoths, Visigoths, Franks, Vandals, Alemannians, Sueves, Anglo-Saxon, Heruls, Lombards, amasung Burgundians ni. Makhoigi manungda taret amadi ngasi phaoba Europe ta leiri. Khudam oina. Anglo-Saxons na English jati oirakkhi, Franks ma French jati oirakkhi, Alemannians na German jati oirakkhi, amasung Lombards na Italy gi jati oirakkhi.
11. Masigi leibak tara asi amatta oina punsanbada matam pumbada mai pakkhibra?
Daniel 2:43 Makhoi masamak misingi dhara ga yansinnagani; adubu yotna leitan-ga napsinnadabagumna makhoina amaga amaga ___ ___.
Note: Luhongba , michang khomnabasing, amasung yanachesing innabasinggi mapanna, misingna Europe Mahadesh asi amuk hanna punsannaba hotnabada aremba takhre. Itihas ki tangkak pumnamakta , Charlemagne, Napoleon, Kaisher Wilhelm, Mussolini, amasung Hitler gumba luchingbasingna anouba Europe leibak ama shemnaba kanna lanthengnakhre; adubu masigi shastragi waheising asina mi ama khaktana prithibi sasan touba leppankhre. Phongdokpiba 13 na eikhoida malem prithibi gi oiba apunba dhrama ama lingkhatnaba atoppa hotnaba ama leigani haina hai, adubu prithibigi aroiba itihas phaobada malem prithibi asi rajnitigi oina khaidoktuna lengdana leigani haina mayek shengna Daniel gi prophecy na hai.
12. Kanana aroiba ningthou leibak adu lingkhatkani?
Daniel 2:44 Aduga ningthousing asigi matamda ___ ___ keidoungeidasu manglaroidaba ningthou leibak ama lingkhatkani.
Note: Mathangda lakkadaba achouba jagat sangsar gi oiba ninghtou leibak adu swargagi ningthou leibakni, masi Matthew 25:31-34 da sandokna tak i.
13. Nungjao aduna malemgi ningthou leibaksing aduda kari toubra?
Daniel 2:34, 35 Mioibagi khut yaodana kakpa nung amana murti adugi yot amasung leitan-gi khongpaksing aduda ___ machet machet tana ___. ... Aduga murti adubu yeikhiba nungjao aduna achouba ___ ama oirakkhi amasung malem prithibi apumba thankhi.
Note: Mioibagi khutna kaktaba nungjao aduna Ishworgi ningthou leibak pu phongdok i. Masi taibangpanbagi ninghtou leibaksingna pullaga shemba oiroi, adubu masi mapung phana makhoising asi sindokpani (Phongdokpiba 21:1). Jesuna prithibida amauk lenglakpa matamda, Mahakna malemgi ningthou leibaksing pumnamak manghallaga lomba naidaba ningthou leibak ama shemgani (Daniel 2:44) haina Shastrasingna laothok i. Kayada khoiranghalliba paono! Jesu Christa amuk hanna lakkani! Lomba naidaba arankhubamgi ninghtou leibak puraknaba Ishworgi macha nupana chinglemna lenglakpa matamda, itihas pumba masigi aroibagi waroisin asi tamna chatli. Nebuchadnezzar na Jerusalem lousanduna masigi laishang adu mangtak-hanba (Daniel 1:1, 2) matamda, mahakna achumba Ishwor bu maithiba pikhre haina khallamba yai, adubu Ishworna pumnamkki mathakta palli haiba adu thuna mangonda utkhi. Mioibagi thoudoksing asi Mahakna khudum chanduna thammi, aduga aroibada Mahakna lan asi mai pakkani. Babylon, Medo-Persia, Greece, Rome, amasung Roman samrajya gi 10 thokna khaidokpasing aduna Ishworgi angamba hakpu mullaga Ishworgi misingbu manghannaba thiramba yai, adubu malemgi leibak pumnamak khudakta Christana lakpada manghan-gani. Ishworbu thagatsi, Mahakna aroibagi lanjao asi mai pakkani.
14. Daniel na mayek shengna mang adu handokpa taraba matungda, Nebuchadnezzar na Mapu Ibungo Ishworgi maramda kari haikhibage?
Daniel 2:47 Ningthouna Daniel da khumduna haikhi, “Nahakna athuppa wa asi phongdokpa ngamba maramna achumbamak, nakhoigi Ishwordi ___ ___, ninghtousingi Mabungoni amasung aronba washingbu phongdokpiba amani.”
Note: Malemgi thoudoksing Ishworna mapung phana khudum chankhre haiba khangladuna, Danielna khurumliba Ishwor asina Babylon gi lai pumnamakki mathakta lei haiba adu Nebuchadnezzar makana irai laina khangjakhi. Kayada thuna drisha asi honglamlaba! Makhoina Ishworda thajaduna chetna haiba inba maramna, Daniel amasung magi marupsing adu Babylon da ahanba lanpha oirambadagi ningthou leibak adugi athoiba shakkhangnaraba luchingbagi phamsingda thak wangkhatkhi (Dabniel 2:48, 49). Ishworna Mabu ikai khumnabasingbu matam leiba khibikta ikai khumnei.
NAHAKKI PAOKHUM
Malemgi thoudoksing pumba Ishworna mapung phana khudum chanduna thammi haiba khangladuna, nahakki punshibu Mahakna mapung phana khudum challaga panba asi nahakna yaningbra?
PAOKHUM: ___________
AHENBA HAPCHANBA WAROL
Masigi section asina makhatana neinanaba ahenba i-paosing pi. Makha tana henna tamnaba leimai adu hangdok u.
Sana = Babylon
Sanagi makokna Babylon bu phongdok i. Masi malembu 612-539 B.C. phaoba sasan toukhiba akanba leibak amani.
Lupa = Medo-Persia
Lupagi thabaak aduna 539-331 B.C. phaoba malembu sanan toukhiba leibak, Medo-Persian ni.
Prithai = Greece
Prithaigi pheigansingna 331-168 B.C. phaoba malembu sanan toukhiba leibak, Greece ni.
Yot = Rome
Yotki makhongingna Rome bu phongdok i. Masina 168 B.C dagi A.D. 476 phaoba malemgi ingam ngamba shakti oina panduna nungaikhi.
Yot amasung leitan = machet machet khaidokpa ningthou leibak
Yotka leitan-ga machet machet yannaraga shemba khongshasingna punna punsallu yadaba khaidoklaba samrajya (leibak) bu khangnei. A.D. 476 tagi shakti amakhakna malembu sasan toukhidri, aduga Christana hallaktriba phaoba masi khaidoktuna lengdana leigani.
Nungjao = Christagi lomba naidaba ninghtou leibak, Magi wahei, amasung Magi wayel yathang
Tungda Thokkadaba Mangjounana Haidokpagi Drisha, Lesson 2 ©2022 Amazing Facts International All Rights Reserved