
Lalram Chunchanga Mumang
Daniala 2:1-49
THAWNTHU..........

Babulon lalram zau tak kha a ropuiin a hosa em em a, nimahsela an lal Nebukadnezzara chu, a lal khumah chuan mu in a in ngaihtuah lungpuam ta a. He a rangkachak hun chhung hi engtia rei nge a awh anga, a thih hnuah engtin tak nge Babulon lalram chak tak chu a awm zel ang le? tiin a suangtuahna chu a vak vela.
Chutiang zawhna khirhkhan tak tak chuan a rilru a luah khah mek lai chuan, lal ropui tak chuan mut zai a rel ta a. Chumi zân chuan, tun hmaâ ala hmuh ngai reng reng loh milim sang tak, a taksa chu tangkaraw chi hrang hrang inpawlh nuaia thuam chu a hmu ta a. A puanthuah chu hlîpin, a khum ata chu a zuang thova, vengtu sipai bulah chuan ti hian a aû va: “Dawithiam te leh aîsan thiam zawng zawng ko ula ka mumang awmzia hi ka hre ngei tur a ni!” a ti ta a.
Lal chiai zo vek tawh hmaah chuan a mifingte chu an rawn fuan khawm ta a.” Tin, lal chuan an hnênah, “Mumang ka nei a, chu mumang chu hre tûrin ka rilru a buai zo ta a,” a ti a (Daniala 2:3). Zawlnei der pakhat chuan heti hian alo chhang let a, “I chiahhlawhte hi i mumang chu min han hrilh la, tichuan a hrilhfiahna kan pek theih nan che” tiin. Nimahsela mumang chuan khingbai taka hriatzui a hlawh fo thin ang chiah hian Nebukadnezzara mumang pawh chu amah ngei pawh chuan a hre fumfe thei ta hauh lo mai a. Heng mite hian pathian awmpuina chang niin an inchhal si a, an thil tihtheihna te chu lal chuan a rinhlelh tir tan ta zawk a. An thiltihtheihna fiah sakna hun tha tak a ni ang tiin, heti hian lal chuan a khawnbawl te bulah chuan sawi ta a, “Ka mumang leh a hrilhfiahna chu min hrilh theih chuan lawmman pek in ni ang a, chumi anih loh chuan ka chansawm ang che u a, in in pawh hnâwmhneah ka chhuah khawp ang!” a ti ta a.
Dawithiam te leh âisan thiam te chuan an pha kual thei ta lo, a mumang chu an hriat phawt loh chuan tih ngaihna an hriat loh thu leh an hrilhfiah theih loh thuin an chhang ta a. Chu thu chuan lal chu a ti thinur hle mai a, Babulon rama mifing zawng zawngte chu thi tura hruaikhawm an nih tur thu a chhuah ta hem mai. Nimahsela, Pathian chuan mihring te lo la awm zel dan tur hrilh lawk tur chuan mi pakhat Babulon lalramah ala nei cheu si a.
THU ZIR
A kar awl dah khat rawh.
1. Engvangin nge Babulon lal kha Pathian in mumang a hmuh tir le?
Daniel 2:28 Mahse ___ puangtu Pathian chu vânah a awm a, Lal Nebukadnezzara hi tûn hnua thil ___ chu a hriattîr a nih hi.
Note: He milim tangkaraw chi hrang hranga thuam hmang hian, Pathian chuan kum sang chuang chhunga hun lo la awm tura lalram tluchhia leh, rawn ding chhuak turte chungchang tar langin, A mite lakah engtin nge nghawng a neih dan tur a sawi a ni.
2. Lal khawnbawlte khân mumang kha an hrilhfiah teih loh bakah an hriat loh khan engtin nge Nebukadnezzara khân a thu a pek tak?
Daniala 2:12 Lal chu … Babulon mi fing zawng zawng chu ___ vek tur thu a pe ta a.
Note: Âisan thiam te leh dawi thian te khân thil tih theihna an nei niah an in chhal a, nimahsela lal mumang kha an sawi theih tak si lohah kha chuan, lemchang ang leka hmuh an lo ni ta a. Lal khân a mumang kha rawn sawi lang ta ni ang sela, a hrilhfiahna lem awlsam takin an sawi mai dâwn a ni. Nebukadnezzara thin so but chuan mifing zawng zawng suat vek tur thuchhuah khauh tak a ti chhuak ta a. He an inhmuh khawm hmasa a tel ve lo mi pa khat a hming−Daniala, Pathian tih mi tak a awm a, ani chu lal chhiahhlawh ni tura chherhriam zawh chiah a ni nghe nghe a.
3. Daniala khân mi thahna tur thupek chhuah a ni tih a hriat khân, eng thil nge lal chu a zawh a, eng thilte nge a thiante a hrilh kha?
Daniala 2:16 Tin, Daniala chu a lût a, lal chu a ___ a entîr theih nân ___ pe tûrin a ngên a.
Daniala 2:17, 18 Tichuan, Daniala chu a inah a hâwng a, chu thil chu a thian Hanania te, Misaela te, Azaria te a ___ a ... he thu ___ chungchangah hian vân Pathian khawngaihna an dîlna tûrin.
Note: Daniela chuan Nebuchadnezzar-a hnenah hun tlem dilin, mumang chu sawi chhuakin a awmzia a hrilhfiah tur thu a sawi a. Inlarna awmzia hre chaktu lal chuan Daniela ngenna chu a pawmsak a. Tichuan, amah leh a thiante chuan lal mumang awmzia hre theitu awmchhun A Bul chu an han rawn a. Van Pathian hnenah chuan an tawngtai a.
4. Pathianin Daniala hnenah kha mumang chungchang thu a rawn hrilh khân tu hnenah nge a lawmna chu a hlan?
Daniel 2: 23, 28 Aw ka ___Pathian, Lawmthu ka hrilhin ka fak a che … Thil inthupte ___ ___ chu vanah a awm a,
Note: Lalram lo dinchhuahna leh tlukchhiatnate chu mihring thiltih angin lang mahse, Daniela fakna tawngtaina hian fiah takin Pathian chu a inrawlh a ni tih a tar lang a. Pathian hriat loh emaw A phal loha thil thleng pakhat mah a awm lo a. A chang chuan, vawiina khawvela thil thleng mek leh a thlen chhante kan hrethiam lo mai thei a, nimahsela, Pathian chu engkim chunga roreltu a ni tih hriat chu a hahdam a ni. Daniela chauhin lal mumang chu a puang thei a, a hnena mumang puangtu van Pathian chungah ropuina chu a chantir vek thung a ni.
5. Thil tum pahnih Daniala’n ‘lalin a hmu’ nia a sawi tekha engte nge?
A. Daniala 2:31 Aw lalber, i han dâk chhuak a, ngai teh, ___
B. Daniala 2:34 Nang chuan i thlir reng laiin ___, kut lova laih chhuah.
Note: Lal in a thil hmuh hmasak ber chu tangkaraw chi hrang hranga siam milim a ni a chung tangkaraw chi hrang hrang te chu.
a) A lu chu rangkachak.
b) A awm leh a ban te chu tangkarua a ni a.
c) A dul leh a mal te chu dar hmanga siam a ni a.
d) A ke te chu thir hmanga siam a ni a.
e) A kephah erawh thir leh hlum hmanga siam a ni thung.
A dawt lehah chuan, kuta laih chhuah loh lungpui a hmu leh a. Hetih hunah hian lal Nebukadnezzara chuan a lal thuthlengah thuin ka âng phuau in a ngaithla a ni tih chu a chiang em em a. Daniala chuan Pathianin a hrilh ang chiah chiah in a sawizawm leh ta zat a. A hnu lawkah chuan lal chuan a mumang chungchang awmzia chu a hre chak ta zek zek a. Daniala chuan Pathianin a hrilhfiahna a pek chu a han sawi fiah nghal ta bawka, Anin (Pathian) min pek ang bawkin keinin kan pe ve bawk tur a ni. Bible hrilhlawkna te hi Bible vek hmanga hrilhfiah tur a ni.
6. Eng nge milim lu rangkachak chuan a entir?
Daniala 2:38 Rangkachak lu chu ___ hi i ni.
Note: Lal chu a lu engtirna hi pêk a ni a. Hemi avang hian ani Nebukadnezzara chuan Babulon chu a entir a ni, hrilh lawkna intanna lalram chu a ni a. Babulon lalram thar khân BC 612-539 thleng khawvelah hian ro a rel a, lalram chak tak te zinga mi niin rangkachak lu sawifiah nan hman kha thil in hmeh tak a ni reng a ni. Heta kan hriat tur pawimawh em em chu hrilhlawkna kha Daniala hunah khân a thleng tan a ni tih kha.
7. Babulon lalram kha ding reng tura ruat a ni em?
Daniala 2:39 Tin, i hnuah hian ram dang, nang aia tenau zâwk ___ ang.
Note: Babulon chungnunna chuan chatuan a daih dawn lo a. A thlaktu tur lalram tenau zâwk pahnih te chuan, an hun a thlen hunah ro an la rel dawn a ni. Silver hi rangkachak aiin a hlu lo zawk ang chiah hian, Babulon rawn thlak tu lalram te chuan an ropuina aia nep zawk an rawn tlân ta a. Lal Kura (Cyrus) a kaihhruaina hnuaiah Medo-Persia chuan Babulon lalram chu BC539 - ah rawn hnehin an lal hun chhung hi BC 539-331 niin, heng hun lai hian chhiah an pêkna atan silver vek hman a ni nghe nghe.
8. Eng tangkarua in nge Medo-Persia lalram chu rawn thlak leh dawn ta ang ni?
Daniala 2:39 Tin, ___, ram thumna, lei chung zawng zawnga rorêl tur chu a awm leh ang.
Note: Dâr lalram lo intanna chu Alexander-ropuia’n kum BC 331 naah Medo-Persia lalram chu Arbela indo naah a rawn hneh a. BC 168 na bawr vel thleng khân Geek chuan khawvel hi a awp leh a. Greek sipai tekha “brazen coated” tia koh an ni a, a chhan chu an awmphaw kha dâr hmanga siam a nih vang a ni. Lalram inawp chhawng zel te khân an hlutna an ti tla hniam zel a ni tih kan hmu a, mahse a hma aia tawrhhlelhawm lo zawk an rawn ni zel thung.
9. Eng tangka rua khan nge lalram palina kha entir?
Daniala 2:40 Tin, ram lina chu ___ anga khauh a ni ang.
Note: Rom ho khân Greek lalram kha BC 168 naah rawn hnehin thuneihna pawh Ostrogoth in a hneh chhuh hma AD 476-na hun lai thleng khân ro an rel a. Isua lo pian hun lai pawh khân Rom ho hian thuneih na an la chelh renga. Han chik mah teh Daniala khân kum sang tel chhunga thil thleng tur kha dik tak leh sual awm hauh loa alo hrilh lawk sa diam dan mawlh kha, lalram chi li – Babulon, Medo-Persia, Greek leh Rom te rawn lan dan tur leh an tlûk dan tur te thlengin zu ni a; chungte chu history (thil hlui zirna ) nen lam a mil thlap si a.
10. Rom lalram tluk chhiat hnu hian eng thil nge thleng dawn le?
Daniel 2:41, 42 Tin,a kephah leh a zungtangte chu ... a kezungtang a then thir, a then hlum a nih ang bawk khân ram chu ___ ___ ang .
Note: AD 476 ah Rom lalram chu rawn tlu chhe tanin, a pumhluma rawn awpbeh erawh an ni lo. Nimahsela Daniala lo sawilawk tawh ang ngeiin barberian (hnam kawlh tak kan tih mai) te chuan an rawn then darh ta a. Tuna Europe kan tih maiah khuan heng hnam sawm te hi an rawn chawrchhuah phah ta a ni. Chungte chu Ostrogoth, Visigoths, Franks, Vandals, Almannians, Sueves, Anglo – Saxons, Heruls, Lombards leh Burgundians te an ni. Heng zinga chi sarih te hi vawiin thlengin Europe-ah khuan an la awm a ni. Entirnan Anglo-Sexons kan tih ho hi tuna sap pachal dik tak kan tih mai (English) ho hi niin,Franks ho pawh tuna French kan tihte hi an ni, Alemannians ho hi German ho hi niin, Lombards hohi Italian ho hi an ni ta a ni.
11. Heng lalram sawm te hi inzawmkhawm an tum leh naah hian an hlawhtling dawn em?
Daniala 2:43 Tin, thîr leh hlum nem inpawlh i hmuh ang khân anni chu mihring chiin an inpawlh anga; mahse thîr leh hlum a in pawlh tak tak thei lo ang bawkin an ___ reng lo ang.
Note: Mi tamtak chuan in neihna hmangin pawl khat leh tang zaho anga Europe khu lo suih fin tir an tum fo tawh a. Hun kal tawh kan thlîr let pawhin Charlemage-a te, Nepoleon-a te, Kaiser Wilhelm-a te, Mussolini-a te leh Hitler-a te khân indona hmang te’n insuihkhawmna chu sual chhuah an lo tum tawh thîn a; nimahsela thuziaka chuan khawvel awp behna chu mi pakhat kutah a awm tawh loh tur thu kan hmu a. Thupuan 13 -ah chuan tihian a in ziaka khawvel pumpui sakhaw insuihkhawm vek na ala rawn thlen tur thu a chuanga, nimahsela ram tin mai chu engtikahmah hruikhat vuanin (politics a in chhun fin ) an inlungrual tawh ngai heklo ang tiin Daniala khân alo sawilawk a ni.
12. Tuin nge lalram hnuhnung ber chu rawn din dawn?
Daniala 2:44 Tin, chûng lalte niah chuan ___ ram a rawn din anga, chu chu a chhe ngai tawh lo ang a.
Note: Khawvel pum huap lalram lo thleng tur chu van lalram a ni dawn a, Matthaia 25:31-34 ah khan tarlan a ni.
13. Lung chuan engtin nge lalram dangte chu a tih dawn le?
Daniala 2:34, 35 Nang chuan i thlîr reng laiin lung, kut lova laihchhuah chuan milim chu a kephah thîr leh belleiah chuan a rawn ___ a, a tikeh sawm ta vek a. Tichuan thîr te, bellei te, dâr te ,tangkarua te rangkachak te chu a kehsawm ta vek a, nipui laia hruih zawla buhsî ang mai an lo ni ta a; tin ___ in an mahni a lên bo va.
Note: Lung chuan Pathian lalram a entir a, khawvela lalram inhâwrkhawm ang hi a ni ve dawn lo, a pumpuia rawn thlak hlawk tu a ni thung ang (Thupuan 21:1). Bible chuan tihian a sawia Isua lo kal leh hunah chuan lalte zawng zawng chu a thu hnuaiah rawn dahin chatuanin ro a rel tawh ang (Daniala 2:44). Ava phurawm tak em! Isua chu a rawn kal leh ngei dawn si a! Hun kal tawh zawng zawng te khan he hun pawimawh tak lam hi zu lo han pan a mawle! Pathian fapa rawn lan leh hunah chuan mifelte tan chatuan lalram zu han din dawn a mawle! Lal Nebukadnezzara khân Pathian diktak chu Jerusalem leh temple a thiah sawm hnu khân a hneh tawh emaw alo in ti a (Daniala 1:1). Nimahsela ‘Pathian chauh chu roreltu dik tak a ni’ tih thu chu hmuhtir leh thuai a ni ta si a. Hring fate thil tih zawng zawng hi a thuhnuaiah a awm a ni tih a lantir a,tin, buaina zawng zawng chu ala hneh vek ang a hmuh tir bawk. Babulon, Medo-Persia, Greek, Rom leh lalram 10 â in then tate khan mite chu suat thin mahse, a tawpah chuan Isua lo kal lehna chuan engkim ala rawn thunun dawn si a, indona ropuiah hnehna a chang dawn si a!
14. Daniala, an Pathianin a hrilhfiahna a pek a hrilh hnu khân engtin nge Nebukadnezzara khân Pathian chungchang kha a sawi tak?
Daniala 2:47 Lal chuan Daniala chu a chhâng a, a hnênah, “He thil inthup i puan theihziaah hian in Pathian chu ___ lalte Lal, thil inthup puangtu alo ni ngei mai e”a ti a.
Note: Khawvela thil thleng te hi Pathian thu hnuaiah thleng vek a ni tih hmuh a nih khân, Nebukadnezzara meuh pawh khân Danialan a rawng a bawl sak Pathian kha Babulon pathian zawng zawngte aia chungnung a ni tih kha a hmu thiam a. Thil inthlak thleng rang tak mai kha! Daniala leh a thiante khân Pathian laka an rinawmna avang khân sal a nihna chu hlih niin hruaitu ngheta ruat an ni ta zawk si a ni tih thu kan hmu (Daniala 2:48, 49). Pathian chuan amah chawimawitute chu a chawimawi thin si a (1Samuela 2:30).
I CHHANNA
Pathian thlazar hnuah hian khawvel thil zawng zawng te hi a thleng vek a ni tih i hriat hnu hian, i nun pum hi A thuhnuaiah i dah ve ngam a ngem le?
CHHANNA: ________
ZIR BELHNA
Hemi hmuna thu awmte hian i zir zau naah a pui ang che.
Rangkachak : Babulon
Rangkachak lu khân Babulon a entir, chu chuan khawvel kha a thuhnuaiah BC 612-539 thleng khâ a awpbet.
Silver : Medi-Persia
A awm khân Medo-Persia entirin, BC 539-331 thleng thu neihna an chelh.
Dâr : Greek
A malpui dâr a siam khân Greek lalram entirin, BC 331-168 thleng thu neihna an chelh.
Thîr : Rom
A ke thîr a siam khân Rom lalram entirin nuamsa takin BC 168- AD 476 tleng kha ro an rel.
Thîr leh hlum : Lalram in then darh ta kha.
A ke tang a then thîr, a then hlum khân lalram in then darh tate insuihkhâwm leh tawh lo tur a entir a. Thuneihna pum- hlûm pakhat hmangin khawvel pum hi AD 476 ata tawh awp- beh a ni ngai tawh lo; tin, Isua lo kal leh hma zawng chu heti hian lalram te hi then reng an ni tawh ang.
Lung : Chatuan lalram Isua din tur chu.
A dan leh A thu te chu.
Panorama of Prophecy, Lesson 2 ©2022 Amazing Facts International All Rights Reserved